YAPILANDIRILMIŞ BİR EĞİTİMİN SOSYAL HİZMETLER KURUMU’NDAN YARDIM ALMAKTA OLAN ERGENLERİN ÖFKE KONTROLÜ, ATILGANLIK VE BENLİK SAYGISI DÜZEYİNE ETKİSİ

Nuray Şimşek; Havva Tel

Araştırma Makalesi

YAPILANDIRILMIŞ BİR EĞİTİMİN SOSYAL HİZMETLER KURUMU’NDAN YARDIM ALMAKTA OLAN ERGENLERİN ÖFKE KONTROLÜ, ATILGANLIK VE BENLİK SAYGISI DÜZEYİNE ETKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 22 - 29, 30.04.2017

Nuray Şimşek Havva Tel

Öz

GİRİŞ :Kurum bakımında duygusal paylaşımda yetersizlik ve kısıtlayıcı ortam gibi faktörler ergenlerde öfke duygusunun yoğun yaşanmasına, atılganlık becerileri ve benlik saygısının olumsuz etkilenmesine neden olabilmektedir. Bu çalışma yapılandırılmış bir eğitimin Sosyal Hizmetler Kurumu’ndan yardım alan ergenlerin öfke kontrolü, atılganlık becerileri ve benlik saygısı üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.

YÖNTEM: Araştırmanın örneklemini yetiştirme yurdunda kalan 15 ergen ile Sosyal Hizmetler Kurumu’ndan yardım alan ve ailesinin yanında kalan 28 ergen oluşturmaktadır. Araştırma verileri; Ergen Tanıtım Formu, Çok Boyutlu Öfke Ölçeği, Rathus Atılganlık Envanteri ve Coopersmith Benlik Saygısı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde, Kruskal Wallis Varyans Analizi, Mann-Whitney U, bağımsız iki grup t testi, pearson korelasyon analizi ve friedman önemlilik testleri kullanılmıştır.

BULGULAR: Çalışmada yurtta kalan ergenlerin öfke puanlarında eğitim sonrası önemli bir değişiklik olmadığı, atılganlık ve benlik saygısı puanlarının eğitim sonrası yükseldiği ancak altı ay sonra düştüğü belirlenmiştir. Ailesi yanında kalan ergenlerin ise eğitim sonrasında öfke puanlarının azaldığı, atılganlık ve benlik saygısı puanlarının arttığı ve bu artışın altı ay boyunca sürdüğü saptanmıştır.

TARTIŞMA ve SONUÇ: Çalışmada elde edilen bulgular doğrultusunda; yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin öfke duygusunu uygun yollarla ifadesi etmesinin desteklenmesi, benlik saygısı ve atılganlık becerilerini geliştirmeye yönelik profesyonel destek sağlanması ve bu ergenlerin toplumda etkileşimlerinin artırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ergen, Sosyal Hizmetler, Öfke Kontrolü, Atılganlık, Benlik Saygısı

Kaynakça

1. Kulaksızoğlu A: Ergenlik Psikolojisi, 4. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul (2001).
2. Yörükoğlu A: Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar,13. Baskı, Özgür Yayınları, İstanbul (2007).
3. Yazgan İnanç B, Bilgin M, Kılıç Atıcı M: Gelişim Psikolojisi Çocuk ve Ergen Gelişimi, Nobel Kitabevi, Adana (2004).
4. T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. Türk Ailesinde Adolesanların Sorunları. AAK yayın no:100, Ankara (1997).
5. Albayrak B, Kutlu Y. Ergenlerde öfke ifade tarzı ve ilişkili faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2009; 2(3): 57-69.
6. Dinçyürek S, Çağlar M, Birol C. Assertiveness and focus of control level: impacts to the future, H. U. Journal of Education 2010; 39: 142-150.
7. Yılmaz S, Ekinci M. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinde benlik saygısı ve atılganlık arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2001; 4(2): 1-10.
8. Üstüner Top F, Kaya B. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin benlik saygıları ve atılganlık düzeylerinin sosyodemografik özellikleri açısından incelenmesi. New Symposium, A Journal Of Psychiatry, Neurology And Behavioral Sciences 2009; 47(4): 194-202.
9. Eriş Y, İkiz FE. Ergenlerin benlik saygısı ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişki ve kişisel değişkenlerin etkileri. Electronic Turkish Studies 2013; 8(6): 179-193.
10. Reçber B. Bir özsaygı geliştirme programının yetiştirme yurdunda yaşayan ergenlerin özsaygı düzeyleri üzerinde etkililiği, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa (2002).
11. Aktuğ T. Ergenlerde akran baskısı ve benlik saygısının incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin (2006).
12. Tambağ H. Oz F. Aileleri ile birlikte ve yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin öfke ifade etme biçimleri. Kriz Dergisi 2005; 13(1): 11-21.
13. Çetin H, Çavuşoğlu H. Yetiştirme yurdunda ve aileleri ile yaşayan adölesanların benlik saygıları ve psikolojik belirtilerinin karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu E- Dergi 2009; 2(4): 137-144.
14. Çalıkoğlu T. Lise öğrenimine devam eden ailesinin yanında yaşayan öğrencilerle, yetiştirme yurdunda yaşayan öğrencilerin çatışma çözme davranışı ile öfke ifade stillerinin karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul (2010).
15. Cebe F. Sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu yetiştirme yurtlarında barınan çocukların “benlik saygısı”, “depresyon”, “kaygı” skorlarının ailesi yanında kalan çocuklarla karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul (2005).
16. Tulviste T. Autonomy, educational plans, and self-esteem in institution-reared and home-reared teenagers in Estonia. Youth Society Published Online 2010; http://yas.sagepub.com/content/early/2010/10/01/0044118X10384497, Accessed: 01.08. 2011.
17. Balkaya F, Hisli Şahin N. Çok boyutlu öfke ölçeği. Turkish Journal of Psychiatry 2003; 14(3): 192-202.
18. Voltan N. Rathus atılganlık envanteri geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Journal of Psychology 1980; 10: 23-25.
19. Pişkin M. Türk ve İngiliz öğrencilerin benlik saygısı yönünden karşılaştırılması. III. Ulusal PDR Kongresi. 15-16 Nisan, Adana: Çukurova Üniversitesi 1996; 21-35.
20. Karapınar İ. Erzurum yetiştirme yurdunda gençlerde ruhsal belirtiler dağılımı. http://lokman.cu.edu.tr/psikiyatri/derindex/da/fulltext/1992/29.pdf, Accessed: 21.05.2011
21. Duran O, Eldeleklioglu J. Öfke kontrol programının 15–18 yaş arası ergenler üzerindeki etkililiğinin araştırılması. GUJGEF 2005; 25(3): 267-280.
22. Akbar Mohammadi A, Kahnamouei SB, Allahvirdiyan K, Habibzadeh S. The effect of anger management training on aggression and social adjustment of male students aged 12-15 of shabestar schools in 2008. Procedia Social and Behavioral Sciences 2010; 5: 1690–1693.
23. Valizadeh S, Ozouni Davaji RB, Nikamal M. The effectiveness of anger management skills training on reduction of aggression in adolescents. Procedia Social and Behavioral Sciences 2010; 5: 1195-1199.
24. Akdaş Mitrani A T. Outcome of anger management training program in a sample of undergraduate students. Procedia Social and Behavioral Sciences 2010; 5: 339–344Benlik
25. Sharp SR. Effectiveness of an anger management training program based on rational emotive behavior theory (REBT) for middle school students with behavior problems. Doctoral thesis, The University of Tennessee, Knoxville (2003).
26. Akgün S, Araz A. The effects of conflict resolution education on conflict resolution skills, social competence, and aggression in Turkish elementary school students. Journal of Peace Education 2014; 11(1): 30-45.
27. Harvey JR. The design of an anger management program for elementary school students in a self- contained classroom. Doctoral thesis. The State University, New Jersey (2004).
28. Hermann DS, McWhirter JJ. Anger & aggression management in young adolescents: an experimental validation of the SCARE program. Education and Treatment of Children 2003; 26(3): 273-302.
29. Cenkseven F. Öfke Yönetimi becerileri programının ergenlerin öfke ve saldırganlık düzeylerine etkisi. Educational Sciences & Practice 2003; 2(2): 153-167.
30. Uğurlu U. Yetiştirme yurdunda yaşayan ergenler ile ailesi ile birlikte yaşayan ergenlerin özsaygı ve atılganlık düzeyleri açısından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 1994.
31. Çeçen Özoğul R, Zengel M. The effectiveness of an assertiveness training programme on adolescents’ assertiveness level. Elementary Education Online 2009; 8(2): 485-492.
32. Vatankhah H, Daryabari D, Ghadami V, Naderifar N. The effectiveness of communication skills training on self-concept, self-esteem and assertiveness of female students in guidance school in Rasht. Procedia - Social and Behavioral Sciences 2013; 84: 885 – 889.
33. Mahmoud S, Abd Hamid R. Effectiveness of assertiveness training programme on self esteem & academic achievement in adolescents girls at secondary school at Abha city. Journal of American Science 2013; 9(8): 262-269.
34. Tavakoli P, Setoodeh G, Dashtbozorgi B, Sani HK, Pakseresht S. The influence of assertiveness training on self-esteem in female students of government high-schools of Shiraz, Iran: A randomized controlled trial. Nurs Pract Today 2014; 1(1): 17-23.
35. Thompson KL, Bundy KA, Wolfe WR. Social skills training for young adolescents: Cognitive and performance components. Adolescence 1996; 31(123): 505-521.
36. Üstün E, Akman B. Korunmaya muhtaç çocukların benlik algısının incelenmesi. H. U. Journal of Education 2002; 23: 229-233.
37. Robertson EB, Ladewig BH, Strickland MP, Boschung MD. Enhancement of self esteem through the use of computer-assisted instruction. The Journal of Educational Research 1987; 80(5): 314-316.
38. Doğru N, Peker R. Özsaygı geliştirme programının lise dokuzuncu sınıf öğrencilerinin özsaygı düzeylerine etkisi. Uludag University The Journal of Education 2004; XVII(2): 315-328.
39. Çeçen RA, Koçak E. An Experimental Study: The Effect of Self Esteem Enhancement Programme on Middle School Students’ Self Esteem Level. Eurasian Journal of Educational Research 2007; 27: 59-68.

THE EFFECT OF STRUCTURED EDUCATION ON THE LEVEL OF ANGER MANAGEMENT, ASSERTIVENESS AND SELF-ESTEEM OF ADOLESCENTS GETTING HELP FROM SOCIAL SERVICES AGENCY

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 22 - 29, 30.04.2017

Nuray Şimşek Havva Tel

Öz

INTRODUCTION: The adolescents feel the anger more and their improvement of assertiveness skills and self-esteem is affected negatively because of some reasons such as lack of emotional sharing and restrictive milieu during institutional care. This is an experimental study aimed to determine the effectiveness of structured education on anger management, assertiveness skills and self-esteem of adolescents who get help from Social Services Agency.

METHODS: The study sample consisted of 15 adolescents living in Orphanage and 28 adolescents living with their families and getting help from Social Services Agency. The data were collected by using Adolescent Introductory Form, Multidimensional Anger Scale, Rathus Assertiveness Inventory and Coopersmith Self -Esteem Scale. Kruskal Wallis Variance Analysis, Mann-Whitney U test, Independent Samples t-test, Pearson’s Correlation Test and Friedman’s Test were used in order to analyze the data statistically.

RESULTS: No significant difference was determined between pre-education anger scores and post-education anger scores of adolescents living in the orphanage. An increase was seen in assertiveness and self-esteem scores of these adolescents after the education but these scores decreased six months later. It was identified that anger scores of adolescents living with their families decreased and assertiveness and self-esteem scores of these adolescents increased and this increase continued for six months.

DISCUSSION AND CONCLUSION:Based on these results, it was proposed that to support the appropriate ways to express feelings of anger of the adolescents living in the orphanages, providing professional support to develop self-esteem and assertiveness skills and to improve their interaction with the society.

Anahtar Kelimeler

Adolescent, Social Services, Anger Management, Assertiveness, Self-esteem

Kaynakça

1. Kulaksızoğlu A: Ergenlik Psikolojisi, 4. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul (2001).
2. Yörükoğlu A: Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar,13. Baskı, Özgür Yayınları, İstanbul (2007).
3. Yazgan İnanç B, Bilgin M, Kılıç Atıcı M: Gelişim Psikolojisi Çocuk ve Ergen Gelişimi, Nobel Kitabevi, Adana (2004).
4. T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu. Türk Ailesinde Adolesanların Sorunları. AAK yayın no:100, Ankara (1997).
5. Albayrak B, Kutlu Y. Ergenlerde öfke ifade tarzı ve ilişkili faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2009; 2(3): 57-69.
6. Dinçyürek S, Çağlar M, Birol C. Assertiveness and focus of control level: impacts to the future, H. U. Journal of Education 2010; 39: 142-150.
7. Yılmaz S, Ekinci M. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinde benlik saygısı ve atılganlık arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2001; 4(2): 1-10.
8. Üstüner Top F, Kaya B. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin benlik saygıları ve atılganlık düzeylerinin sosyodemografik özellikleri açısından incelenmesi. New Symposium, A Journal Of Psychiatry, Neurology And Behavioral Sciences 2009; 47(4): 194-202.
9. Eriş Y, İkiz FE. Ergenlerin benlik saygısı ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişki ve kişisel değişkenlerin etkileri. Electronic Turkish Studies 2013; 8(6): 179-193.
10. Reçber B. Bir özsaygı geliştirme programının yetiştirme yurdunda yaşayan ergenlerin özsaygı düzeyleri üzerinde etkililiği, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa (2002).
11. Aktuğ T. Ergenlerde akran baskısı ve benlik saygısının incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin (2006).
12. Tambağ H. Oz F. Aileleri ile birlikte ve yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin öfke ifade etme biçimleri. Kriz Dergisi 2005; 13(1): 11-21.
13. Çetin H, Çavuşoğlu H. Yetiştirme yurdunda ve aileleri ile yaşayan adölesanların benlik saygıları ve psikolojik belirtilerinin karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu E- Dergi 2009; 2(4): 137-144.
14. Çalıkoğlu T. Lise öğrenimine devam eden ailesinin yanında yaşayan öğrencilerle, yetiştirme yurdunda yaşayan öğrencilerin çatışma çözme davranışı ile öfke ifade stillerinin karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul (2010).
15. Cebe F. Sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu yetiştirme yurtlarında barınan çocukların “benlik saygısı”, “depresyon”, “kaygı” skorlarının ailesi yanında kalan çocuklarla karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul (2005).
16. Tulviste T. Autonomy, educational plans, and self-esteem in institution-reared and home-reared teenagers in Estonia. Youth Society Published Online 2010; http://yas.sagepub.com/content/early/2010/10/01/0044118X10384497, Accessed: 01.08. 2011.
17. Balkaya F, Hisli Şahin N. Çok boyutlu öfke ölçeği. Turkish Journal of Psychiatry 2003; 14(3): 192-202.
18. Voltan N. Rathus atılganlık envanteri geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Journal of Psychology 1980; 10: 23-25.
19. Pişkin M. Türk ve İngiliz öğrencilerin benlik saygısı yönünden karşılaştırılması. III. Ulusal PDR Kongresi. 15-16 Nisan, Adana: Çukurova Üniversitesi 1996; 21-35.
20. Karapınar İ. Erzurum yetiştirme yurdunda gençlerde ruhsal belirtiler dağılımı. http://lokman.cu.edu.tr/psikiyatri/derindex/da/fulltext/1992/29.pdf, Accessed: 21.05.2011
21. Duran O, Eldeleklioglu J. Öfke kontrol programının 15–18 yaş arası ergenler üzerindeki etkililiğinin araştırılması. GUJGEF 2005; 25(3): 267-280.
22. Akbar Mohammadi A, Kahnamouei SB, Allahvirdiyan K, Habibzadeh S. The effect of anger management training on aggression and social adjustment of male students aged 12-15 of shabestar schools in 2008. Procedia Social and Behavioral Sciences 2010; 5: 1690–1693.
23. Valizadeh S, Ozouni Davaji RB, Nikamal M. The effectiveness of anger management skills training on reduction of aggression in adolescents. Procedia Social and Behavioral Sciences 2010; 5: 1195-1199.
24. Akdaş Mitrani A T. Outcome of anger management training program in a sample of undergraduate students. Procedia Social and Behavioral Sciences 2010; 5: 339–344Benlik
25. Sharp SR. Effectiveness of an anger management training program based on rational emotive behavior theory (REBT) for middle school students with behavior problems. Doctoral thesis, The University of Tennessee, Knoxville (2003).
26. Akgün S, Araz A. The effects of conflict resolution education on conflict resolution skills, social competence, and aggression in Turkish elementary school students. Journal of Peace Education 2014; 11(1): 30-45.
27. Harvey JR. The design of an anger management program for elementary school students in a self- contained classroom. Doctoral thesis. The State University, New Jersey (2004).
28. Hermann DS, McWhirter JJ. Anger & aggression management in young adolescents: an experimental validation of the SCARE program. Education and Treatment of Children 2003; 26(3): 273-302.
29. Cenkseven F. Öfke Yönetimi becerileri programının ergenlerin öfke ve saldırganlık düzeylerine etkisi. Educational Sciences & Practice 2003; 2(2): 153-167.
30. Uğurlu U. Yetiştirme yurdunda yaşayan ergenler ile ailesi ile birlikte yaşayan ergenlerin özsaygı ve atılganlık düzeyleri açısından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 1994.
31. Çeçen Özoğul R, Zengel M. The effectiveness of an assertiveness training programme on adolescents’ assertiveness level. Elementary Education Online 2009; 8(2): 485-492.
32. Vatankhah H, Daryabari D, Ghadami V, Naderifar N. The effectiveness of communication skills training on self-concept, self-esteem and assertiveness of female students in guidance school in Rasht. Procedia - Social and Behavioral Sciences 2013; 84: 885 – 889.
33. Mahmoud S, Abd Hamid R. Effectiveness of assertiveness training programme on self esteem & academic achievement in adolescents girls at secondary school at Abha city. Journal of American Science 2013; 9(8): 262-269.
34. Tavakoli P, Setoodeh G, Dashtbozorgi B, Sani HK, Pakseresht S. The influence of assertiveness training on self-esteem in female students of government high-schools of Shiraz, Iran: A randomized controlled trial. Nurs Pract Today 2014; 1(1): 17-23.
35. Thompson KL, Bundy KA, Wolfe WR. Social skills training for young adolescents: Cognitive and performance components. Adolescence 1996; 31(123): 505-521.
36. Üstün E, Akman B. Korunmaya muhtaç çocukların benlik algısının incelenmesi. H. U. Journal of Education 2002; 23: 229-233.
37. Robertson EB, Ladewig BH, Strickland MP, Boschung MD. Enhancement of self esteem through the use of computer-assisted instruction. The Journal of Educational Research 1987; 80(5): 314-316.
38. Doğru N, Peker R. Özsaygı geliştirme programının lise dokuzuncu sınıf öğrencilerinin özsaygı düzeylerine etkisi. Uludag University The Journal of Education 2004; XVII(2): 315-328.
39. Çeçen RA, Koçak E. An Experimental Study: The Effect of Self Esteem Enhancement Programme on Middle School Students’ Self Esteem Level. Eurasian Journal of Educational Research 2007; 27: 59-68.

Toplam 39 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Nuray Şimşek Havva Tel Bu kişi benim
Yayımlanma Tarihi	30 Nisan 2017
Gönderilme Tarihi	28 Ekim 2016
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2017 Cilt: 6 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA	Şimşek, N., & Tel, H. (2017). YAPILANDIRILMIŞ BİR EĞİTİMİN SOSYAL HİZMETLER KURUMU’NDAN YARDIM ALMAKTA OLAN ERGENLERİN ÖFKE KONTROLÜ, ATILGANLIK VE BENLİK SAYGISI DÜZEYİNE ETKİSİ. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 22-29.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

Uluslararası Hakemli Dergi

Dergimiz Açık Erişim Politikasını benimsemiş olup dergimize gönderilen yayınlar için gerek değerlendirme gerekse yayınlama dahil yazarlardan hiçbir ücret talep edilmemektedir.

Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.