Ulusal Aşılama Programında Yer Alan Çocukluk Çağı Aşılarına Yönelik Ebeveynlerin Tutumları: Aksaray Örneği
Öz
Amaç: Araştırmada ulusal aşılama programında yer alan çocukluk çağı aşılarına yönelik ebeveyn tutumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma, Mart-Eylül 2022 tarihleri arasında yapılmıştır. Okul, iş yeri, sosyal medya grup ve platformlarından kartopu örnekleme yöntemiyle ulaşılabilen, Aksaray ilinde yaşayan, 0-18 yaş grubunda çocuğu olan tüm ebeveynler araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Veriler kartopu örnekleme yöntemi ile yüz-yüze toplanmış ve 259 ebeveyn araştırmaya katılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ile “Çocukluk Çağı Aşıları Hakkında Ebeveyn Tutumları Ölçeği” kullanılmıştır.
Bulgular: Büyük kısmı anne (%77.99) olan katılımcıların %79.15’i COVID-19 pandemisinin çocukluk çağı aşılarına yönelik tutumlarını olumsuz etkilediğini belirtmiştir. En sık kullanılan bilgi kaynakları tanıdık/arkadaşlar olurken, en az yararlanılan bilgi kaynakları Aile Sağlığı Merkezi (ASM) hekim/hemşiresi olarak belirlenmiştir. Katılımcıların hesaplanan ham puanlarının ortalaması 18.46±5.22 olup dönüştürülmüş ölçek puan ortalaması 64.28±21.25 puandır. Katılımcıların %58.71’inde (n=150) aşı tereddüdü olduğu görülmüştür. Annelerde, geniş ailelerde, küçük yaş grubunda, kronik hastalığı olan ve sürekli kullandığı ilacı olan çocuğa sahip ebeveynlerde aşı tereddüdü daha yüksek bulunmuştur.
Sonuç ve Öneriler: Ebeveynlerin aşı tereddütlerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Sağlık profesyonelleri en çok kullanılan bilgi kaynakları olan sosyal medya ve platformları daha yaygın kullanmalı ve doğru bilgiyle ebeveynlerin çocukluk çağı aşılarına yönelik bilgi düzeyleri artırılmalıdır.
Anahtar Kelimeler
Aşı çocuk çocukluk çağı aşıları ebeveyn hemşire tutum ulusal aşılama programı
Destekleyen Kurum
Destekleyen kurum bulunmamaktadır
Proje Numarası
Proje numarası bulunmamaktadır
Teşekkür
Tüm katılımcılara teşekkürlerimi sunarım
Kaynakça
- Abd Halim, H., Abdul-Razak, S., Md Yasin, M., & Isa, M.R. (2020). Validation study of the parent attitudes about childhood vaccines (PACV) questionnaire: the Malay version. Human vaccines & immunotherapeutics, 16(5), 1040-1049.
- Alsuwaidi, A.R., Elbarazi, I., Al-Hamad, S., Aldhaheri, R., Sheek-Hussein, M., & Narchi, H. (2020). Vaccine hesitancy and its determinants among Arab parents: a cross-sectional survey in the United Arab Emirates. Human vaccines & immunotherapeutics, 16(12), 3163-3169.
- Argın, V., Akalın, D., & Güngör, S. (2022). Ebeveynlerin çocuklarına aşı uygulanmasına karşı düşünce ve tutumları: Kahramanmaraş Örneği. Sağlık Akademisi Kastamonu, 7(3), 7-8.
- Aygün, E., & Tortop, H.S. (2020). Ebeveynlerin aşı tereddüt düzeylerinin ve karşıtlık nedenlerinin incelenmesi. Güncel Pediatri, 18(3), 300-316.
- Bozkurt, H.B. (2018). Aşı reddine genel bir bakış ve literatürün gözden geçirilmesi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 8(1), 71-76.
- Coniglio, M.A., Platania, M., Privitera, D., Giammanco, G., & Pignato, S. (2011). Parents' attitudes and behaviours towards recommended vaccinations in Sicily, Italy. BMC Public Health, 11(1), 1-6.
- Erigüç, G., Kartal, N., & Arıkan, G. (2022). Covid-19 Sürecinde Türkiye’de Aşı Tereddüdü ile Google Arama Hacmi Verileri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 1-22.
- Ertuğrul, B., & Albayrak, S. (2021). Ebeveynlerin sağlık okuryazarlığı düzeyinin çocukluk dönemi aşılarına yönelik tutum ve davranışlarıyla ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 8(2), 186-195.
- Etesaminia, S., & Derinpınar, K.B. (2021). Aşı tereddüdünde sosyal medyanın rolü. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(2), 377-390.
- Kalkan, İ. A., Ören, M.M., Karaşahin, O., Yıldız, Y., Demir, Y., Dal, T., Aktar, F., Badur, S., Ayhan, M., & Çelen, M.K. (2021). Çocukluk Çağı Aşılarına Yönelik Ebeveyn Tutumları Ölçeğinin Türkçeye kültürel ve dil uyarlaması. Pamukkale Tıp Dergisi, 14(1), 49-56.
- Mutlu, M. (2021). Çocukluk çağı aşıları hakkında ebeveynlerin tutumları ölçeğinin Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması/Turkish validity and reliability study of the parent attitudes about childhood vaccines scale (Publication Number 672014) [Uzmanlık Tezi, Atatürk Üniversitesi ]. Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
- Opel, D. J., Mangione-Smith, R., Taylor, J. A., Korfiatis, C., Wiese, C., Catz, S., & Martin, D. P. (2011). Development of a survey to identify vaccine-hesitant parents: the parent attitudes about childhood vaccines survey. Human vaccines, 7(4), 419-425.
- Özümit, D., & Sarı, H.Y. (2021). Aşıya İlişkin Tutumlar Ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Cocuk Enfeksiyon Dergisi, 15(3), 167-176.
- Sağlık Bakanlığı, T.C. (2022). Covid-19 Aşısı Bilgilendirme Platformu https://covid19asi.saglik.gov.tr/
- Üzüm, Ö., Eliaçık, K., Örsdemir, H.H., & Öncel, E.K. (2019). Ebeveynlerin aşı yaklaşımlarını etkileyen faktörler: Bir eğitim araştırma hastanesine ilişkin değerlendirme. Cocuk Enfeksiyon Dergisi, 13(3), 144-149.
- Wei, F., Mullooly, J. P., Goodman, M., McCarty, M. C., Hanson, A. M., Crane, B., & Nordin, J.D. (2009). Identification and characteristics of vaccine refusers. BMC pediatrics, 9(1), 1-9.
- Wu, A.C., Wisler-Sher, D.J., Griswold, K., Colson, E., Shapiro, E.D., Holmboe, E.S., & Benin, A.L. (2008). Postpartum mothers’ attitudes, knowledge, and trust regarding vaccination. Maternal and child health journal, 12(6), 766-773.
- Yüksel, G.H., & Topuzoğlu, A. (2019). Aşı redlerinin artması ve aşı karşıtlığını etkileyen faktörler. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 4(2), 244-258.
Attitudes of Parents Towards Childhood Vaccinations in The National Vaccination Program: The Case of Aksaray
Öz
Objective: The aim of the study was to evaluate the attitudes of parents towards childhood vaccines in the national vaccination program.
Materials and Methods: It was carried out between March-September 2022. All parents with children in the 0-18 age group living in Aksaray, who can be reached by snowball sampling method from school, workplace, social media groups and platforms, constituted the universe of the research. Data were collected face-to-face with snowball sampling method and 259 parents participated in the research. “Personal Information Form” and “Parental Attitudes About Childhood Vaccines Scale” prepared by the researcher were used as data collection tools.
Results: 79.15% of the participants, most of whom were mothers (77.99%), stated that the COVID-19 pandemic negatively affected their attitudes towards childhood vaccines. While the most frequently used information sources were acquaintances/friends, the least used information sources were determined as Family Health Center physician/nurse. The mean of the calculated raw scores of the participants was 18.46±5.22, and the mean of the converted scale score was 64.28±21.25 points. It was observed that 58.71% (n=150) of the participants had hesitations about vaccination. Vaccination hesitancy was found to be higher in mothers, in extended families, in the small age group, in parents with a child with a chronic disease and a drug that is constantly used.
Conclusion and recommendations: It was determined that the vaccination hesitations of the parents were high. Health professionals should use social media and platforms, which are the most used information sources, more widely.
Anahtar Kelimeler
Vaccine child childhood vaccinations parent nurse attitude national immunization program
Proje Numarası
Proje numarası bulunmamaktadır
Kaynakça
- Abd Halim, H., Abdul-Razak, S., Md Yasin, M., & Isa, M.R. (2020). Validation study of the parent attitudes about childhood vaccines (PACV) questionnaire: the Malay version. Human vaccines & immunotherapeutics, 16(5), 1040-1049.
- Alsuwaidi, A.R., Elbarazi, I., Al-Hamad, S., Aldhaheri, R., Sheek-Hussein, M., & Narchi, H. (2020). Vaccine hesitancy and its determinants among Arab parents: a cross-sectional survey in the United Arab Emirates. Human vaccines & immunotherapeutics, 16(12), 3163-3169.
- Argın, V., Akalın, D., & Güngör, S. (2022). Ebeveynlerin çocuklarına aşı uygulanmasına karşı düşünce ve tutumları: Kahramanmaraş Örneği. Sağlık Akademisi Kastamonu, 7(3), 7-8.
- Aygün, E., & Tortop, H.S. (2020). Ebeveynlerin aşı tereddüt düzeylerinin ve karşıtlık nedenlerinin incelenmesi. Güncel Pediatri, 18(3), 300-316.
- Bozkurt, H.B. (2018). Aşı reddine genel bir bakış ve literatürün gözden geçirilmesi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 8(1), 71-76.
- Coniglio, M.A., Platania, M., Privitera, D., Giammanco, G., & Pignato, S. (2011). Parents' attitudes and behaviours towards recommended vaccinations in Sicily, Italy. BMC Public Health, 11(1), 1-6.
- Erigüç, G., Kartal, N., & Arıkan, G. (2022). Covid-19 Sürecinde Türkiye’de Aşı Tereddüdü ile Google Arama Hacmi Verileri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 1-22.
- Ertuğrul, B., & Albayrak, S. (2021). Ebeveynlerin sağlık okuryazarlığı düzeyinin çocukluk dönemi aşılarına yönelik tutum ve davranışlarıyla ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 8(2), 186-195.
- Etesaminia, S., & Derinpınar, K.B. (2021). Aşı tereddüdünde sosyal medyanın rolü. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(2), 377-390.
- Kalkan, İ. A., Ören, M.M., Karaşahin, O., Yıldız, Y., Demir, Y., Dal, T., Aktar, F., Badur, S., Ayhan, M., & Çelen, M.K. (2021). Çocukluk Çağı Aşılarına Yönelik Ebeveyn Tutumları Ölçeğinin Türkçeye kültürel ve dil uyarlaması. Pamukkale Tıp Dergisi, 14(1), 49-56.
- Mutlu, M. (2021). Çocukluk çağı aşıları hakkında ebeveynlerin tutumları ölçeğinin Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması/Turkish validity and reliability study of the parent attitudes about childhood vaccines scale (Publication Number 672014) [Uzmanlık Tezi, Atatürk Üniversitesi ]. Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
- Opel, D. J., Mangione-Smith, R., Taylor, J. A., Korfiatis, C., Wiese, C., Catz, S., & Martin, D. P. (2011). Development of a survey to identify vaccine-hesitant parents: the parent attitudes about childhood vaccines survey. Human vaccines, 7(4), 419-425.
- Özümit, D., & Sarı, H.Y. (2021). Aşıya İlişkin Tutumlar Ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Cocuk Enfeksiyon Dergisi, 15(3), 167-176.
- Sağlık Bakanlığı, T.C. (2022). Covid-19 Aşısı Bilgilendirme Platformu https://covid19asi.saglik.gov.tr/
- Üzüm, Ö., Eliaçık, K., Örsdemir, H.H., & Öncel, E.K. (2019). Ebeveynlerin aşı yaklaşımlarını etkileyen faktörler: Bir eğitim araştırma hastanesine ilişkin değerlendirme. Cocuk Enfeksiyon Dergisi, 13(3), 144-149.
- Wei, F., Mullooly, J. P., Goodman, M., McCarty, M. C., Hanson, A. M., Crane, B., & Nordin, J.D. (2009). Identification and characteristics of vaccine refusers. BMC pediatrics, 9(1), 1-9.
- Wu, A.C., Wisler-Sher, D.J., Griswold, K., Colson, E., Shapiro, E.D., Holmboe, E.S., & Benin, A.L. (2008). Postpartum mothers’ attitudes, knowledge, and trust regarding vaccination. Maternal and child health journal, 12(6), 766-773.
- Yüksel, G.H., & Topuzoğlu, A. (2019). Aşı redlerinin artması ve aşı karşıtlığını etkileyen faktörler. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 4(2), 244-258.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | Proje numarası bulunmamaktadır |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 2 Ekim 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 4 Sayı: 3 |
