Derleme
Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Akademik Becerilerin Öğretimini Konu Alan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi
Öz
Bu araştırmanın amacı, 2000-2021 yılları arasında Türkiye’de otizm spektrum bozukluğu olan bireylere akademik becerilerin öğretimini konu alan lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından betimsel olarak incelemektir. Bu nedenle bu araştırmada tarama modelinde betimsel araştırma deseni kullanılmıştır. Çalışmanın verileri, YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edilmiştir. Detaylı tarama bölümünde; izin durumu ‘izinli’, durumu ‘onaylandı’, dil ‘Türkçe’, grubu ‘sosyal’, yıl ‘2000’ ve ‘2021’ olarak seçilmiştir. Tez adı kısmına ise öncelikle ‘otizm’ terimi yazılmış ve 337 çalışmaya, ‘otistik’ yazılmış ve 137 çalışmaya, ‘yaygın gelişimsel bozukluk’ yazılmış ve 10 çalışmaya ulaşılmıştır. Verilerin toplanması ve kodlanmasını kolaylaştırmak amacıyla önceden Excel tablosu oluşturulmuş, yapılan taramalar bu tabloya aktarılmıştır. Ulaşılan tezleri incelemek üzere araştırmacılar tarafından çalışmanın amacına yönelik bir “Tez İnceleme Formu” geliştirilmiştir. Tespit edilen lisansüstü tezler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, çalışmaların 2011 yılından itibaren başladığını, en çok 2021 yılında gerçekleştirildiğini gösterirken en çok yüksek lisans tezinin gerçekleştirildiği görülmüştür. Öte yandan akademik beceriler içerisinde en çok matematik becerilerinin çalışıldığı görülürken, tezlerin tamamının tek denekli deneysel desenlere göre planladığı belirlenmiştir. Ayrıca tezlerin büyük çoğunluğunun erkek öğrencilerle gerçekleştirildiği görülürken, yaş aralığının 5 ila 19 yaş aralığında değişiklik gösterdiği verisi elde edilmiştir. Bağımsız değişkenlerin sunulmasında ise teknolojik araç gereçlere yer verildiği tespit edilmiştir. Araştırmaların tamamında izleme verisinin toplandığı görülürken, büyük çoğunluğunda genelleme ve sosyal geçerlik verilerinin toplandığı belirlenmiştir. Son olarak tezlerin büyük çoğunluğunda uygulama güvenirliği ve gözlemciler arası güvenirlik verisinin toplandığı görülmüştür. Elde edilen bulgular alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akmanoğlu, N., & Batu, S. (2004). Teaching pointing to individuals with autism using simultaneous prompting. Education and Training in Developmental Disabilities, 39, 326–336.
- *Albay, C. (2020 ). Otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilere çarpma işleminin öğretiminde bilgisayar destekli GeoGebra yazılımıyla sunulan somut-yarı somut-soyut (CRA) öğretiminin etkililiği (Yüksek Lisans Tezi).Marmara Üniversitesi
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-V-TR®) 5th,Text revision edn. Washington, DC: American Psychiatric Association
- Asaro-Saddler, K., & Saddler, B. (2010). Planning instruction and self-regulation training: Effects on writers with autism spectrum disorders. Exceptional Children, 77(1), 107-124.
- Aydın, O., & İftar, E. T. (2019). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Matematik Becerilerini Öğretimi: TekDenekli Araştırmalarda Betimsel ve Meta Analiz. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(2), 383-426.
- Can Yaşar, M. & Aral, N. (2011). Türkiye’de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 70-90.
- Carnahan, C. R., & Williamson, P. S. (2013). Does compare-contrast text structure help students with autism spectrum disorder comprehend science text? Exceptional Children, 79, 347–363
- Centers for Disease Control and Prevention. (2021.) Prevalence of Autism Spectrum Disorder Among Children Aged 8 Years — Autism and Developmental Disabilities Monitoring Network, 11 Sites, 2018. MMWR Surveill Summ 2021;70(No. SS-11):1–16.
- Cihak, D. F., & Foust, J. L. (2008). Comparing number lines and touch points to teach addition facts to students with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 23(3), 131–137. doi:10.1177/1088357608318950.
- Clark, K., & Green, G. ( 2004). Comparison of two procedures for teaching dictated-word/symbol relations to learners with autism. Journal of Applied Behavior Analysis, 37, 503-507
- Creswell, J. W. (2003). Research design: qualitative, quantitative and mixed methods approaches. California: Sage Publications
- *Çaka, A. İ. (2021). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere ileri teknoloji yoluyla sunulan kendini yönetme stratejilerinin coğrafya dersi kazanımlarına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Biruni Üniversitesi.
- Delano, M. E. (2007). Improving written language performance of adolescents with Asperger syndrome. Journal of Applied Behavior Analysis, 40(2), 345-351.
- *Eliçin, Ö. (2015). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara işlevsel okuma becerilerinin kazandırılmasında tablet bilgisayar aracılığı ile sunulan programının etkililiği (Doktora Tezi ). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
- *Elmaci, E. (2018 ). Otizm spektrum bozukluğu olan 7. Sınıf kaynaştırma öğrencilerine fen bilgisi deneylerinin öğretiminde video-destekli resimli etkinlik çizelgesinin etkililiği (Doktora Tezi ). Marmara Üniversitesi
- *Erkaraman, H. K. (2022). Otizmli öğrencilere basamak değerinin öğretiminde somut-yarı somut-soyut öğretim stratejisinin etkililiği (Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Flores, M. M., & Ganz, J. (2009). Effects of direct instruction on the reading comprehension of students with autism and developmental disabilities. Education and Training in Developmental Disabilities, 44, 39-53
- Hart Barnett, J. E., & Cleary, S. (2015). Review of evidence-based mathematics interventions for students with autism spectrum disorders. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 50(2), 172–185
- Holifield, C., Goodman, J., Hazelkorn, M., & Heflin, L. J. (2010). Using self- monitoring to increase attending to task and academic accuracy in children with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 25, 230- 238. doi: 10.1177/1088357610380137
- Jimenez, B. A., & Kemmery, M. (2013). Building early numeracy skills in students with moderate intellectual disability. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 48(4), 479-490
- Kabaca, T. ve Erdoğan, Y. (2007). Fen bilimleri ve matematik eğitimi alanlarındaki tez çalışmalarının istatistiksel açıdan incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 54-63 *Kasap, C. (2015). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere sözel matematik problemi çözme becerisinin kazandırılmasında şema yaklaşımının etkililiği (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi.
- Keen, D., Webster, A., & Ridley, G. (2016). How well are children with autism spectrum disorder doing academically at school? An overview of the literature. Autism, 20, 276–294.
- *Keskin, N. K. (2016). Otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilere temel çıkarma işleminin öğretiminde nokta belirleme tekniğinin etkililiği (Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Knight, V. F., Smith, B. R., Spooner, F., & Browder, D. (2012). Using explicit instruction to teach science descriptors to students with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42, 378 –389
- Knight, V. F., Wood, C. L., Spooner, F., Browder, D. M., & O’Brien, C. P. (2015). An exploratory study using science eTexts with students with autism spectrum disorder. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 30(2), 86-99.
- Knight, V., McKissick, B. R., & Saunders, A. (2013). A Review of Technology-Based Interventions to Teach Academic Skills to Students with Autism Spectrum Disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(11), 2628–2648. https://doi.org/10.1007/s10803-013-1814-y
- *Koçak, F. (2011). Otistik çocuklara hayat bilgisi dersi ailemiz teması içinde geçen kavramların öğretiminde semantik (anlamsal) kavram haritalarının kullanımının etkililiği (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi
- Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
- Oruç, Ş. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal Bilgiler Alanında Yapılan Tez Çalışmaları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121-132.
- Pennington, R. C. (2010). Computer-assisted instruction for teaching academic skills to students with autism spectrum disorders: A review of literature. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 25(4), 239-248.
- Rockwell, S. B., Griffin, C. C., & Jones, H. A. (2011). Schema-based strategy instruction in mathematics and the wordproblem solving performance of a student with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 26(2), 87–95
- Waters, H. E., & Boon, R. T. (2011). Teaching money computation skills to high school students with mild intellectual disabilities via the TouchMath program: A multi-sensory approach. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 46, 544–555.
- Wong, C., Odom, S. L., Hume, K. A., Cox, A. W., Fettig, A., Kucharczyk, S., … Schultz, T. R. (2015). Evidence-based practices for children, youth, and young adults with autism spectrum disorder: A comprehensive review. Journal of Autism and Developmental Disorders, 45(7), 1951–1966. https://doi.org/10.1007/s10803-014-2351-z.
- *Yaman, G. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara matematik becerilerinin öğretimi için bir mobil uygulamanın geliştirilmesi ve bu uygulamanın etkililiğinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi
- *Yaşar, B. (2021). Otizm Spektrum Bozukluğu olan öğrencilere problem çözme becerisinin öğretiminde şemaya dayalı öğretim stratejisinin etkililiği (Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Yıkmış, A. (2016). Effectiveness of the touch math technique in teaching basic addition to children with autism. Educational Sciences: Theory & Practice, 16(3), 1005-1025. doi: 10.12738/estp.2016.3.2057
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: SeçkinYayıncılık
Toplam 37 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Kasım 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
Değerli Meslektaşlarımız,
IHEAD'ın son sayısının (Cilt 9-Sayı 1) yayımlandığını bildirmekten mutluluk duymaktayız. Sayının yayımlanmasında emeği geçen editör kurulu üyelerine, hakemlere ve yazarlara değerli katkılarından dolayı özel teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca, IHEAD'ın gelecek sayısını (Cilt 9-Sayı 2) Aralık 2024 itibariyle yayımlamayı planlamaktayız. Ocak 2024 itibariyle dergimize Türkçe makalelerin yanı sıra İngilizce makaleler de kabul etmekteyiz. Eğitimle ile ilgili makalelerinizi değerlendirmekten büyük bir memnuniyet duyacağımızı bildirir katkılarınız için şimdiden teşekkür ederiz.
Editör Kurulu
IHEAD'ın son sayısının (Cilt 9-Sayı 1) yayımlandığını bildirmekten mutluluk duymaktayız. Sayının yayımlanmasında emeği geçen editör kurulu üyelerine, hakemlere ve yazarlara değerli katkılarından dolayı özel teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca, IHEAD'ın gelecek sayısını (Cilt 9-Sayı 2) Aralık 2024 itibariyle yayımlamayı planlamaktayız. Ocak 2024 itibariyle dergimize Türkçe makalelerin yanı sıra İngilizce makaleler de kabul etmekteyiz. Eğitimle ile ilgili makalelerinizi değerlendirmekten büyük bir memnuniyet duyacağımızı bildirir katkılarınız için şimdiden teşekkür ederiz.
Editör Kurulu
Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi (IHEAD) by Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesi içeriği CC BY-NC-SA 4.0. lisansına sahiptir.
Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi (IHEAD) dünyada araştırmacılar, yayıncılar ve bilim insanları tarafından en fazla kullanılan benzerlik yazılımlarından birisi olan iThenticate'i kullanmaktadır.
Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi (IHEAD) açık erişimli bir dergidir.
