Araştırma Makalesi
Türkiye’de Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Resim Çizimleriyle İlgili Yapılan Çalışmaların İncelenmesi (2016-2020)
Öz
Bu araştırmanın genel amacı, Türkiye’de 2016-2020 yılları arasını kapsayan beş yıllık süreçte okul öncesi çocuklarının resim çizimleri kapsamında yapılan çalışmaların incelenmesidir. Bu genel amaç doğrultusunda incelenen konuların yıllara göre dağılımı, kullanılan araştırma yöntem ve tekniklerinin dağılımı son olarak da katılımcı gruplarının dağılımı incelenmiştir. Makale ve tezlerin seçiminde Türkiye’de 2016-2020 yılları arasında yapılmış olması öncelikli tarama ölçütü olarak benimsenmiştir. Araştırmanın örneklemini tez ve makalelerden oluşan toplam kırk dört çalışma oluşturmaktadır. Veriler doküman analizi yöntemi ile toplanmış, betimsel analiz ile de çözümlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre okul öncesi çocuklarının resim çizimlerinde daha çok bir olaya duruma karşı algılarını, duygu ve düşüncelerini belirlemek amaçlanmıştır. Özellikle incelenen araştırmalardan çocukların öğretmen ve çevre konusundaki algıları ile ilgili çalışmalar yapıldığı görülmüştür. Araştırmada çoğunlukla nitel araştırma modeli tercih edilmiş olup karma araştırma yöntemine çok az yer verilmiştir. Son olarak, taranan çalışmalarda, katılımcıların büyük çoğunluğunu çocukların oluşturduğu öğretmenler ya da ebeveynlere çok az yer verildiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahi, B. & Kıldan, A. O. (2013). Türkiye'de Okul Öncesi Eğitimi Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (2002-2011) . Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (27) , 23-46 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/maeuefd/issue/19400/206141
- Ahi, B. & Alisinanoğlu F. (2016). Okul öncesi eğitime kaynaştırılan çevre eğitim programının çocukların zihinsel model gelişimine etkisi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 305-329.
- Ahi, B., Cingi M. A. & Kıldan A. O. (2016). 48-60 aylık çocukların öğretmen kavramına yönelik algılarının çizimler aracılığıyla incelenmesi. Elementary Education Online, 15 (1), 77-90.
- Aksan, Z. & Çelikler S. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarına astronomi eğitimi: Uzay ve gezegenler. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 347-359.
- Arslan, E., Dönmez, F. Z., Davarcıoğlu, S., Kara Eren, C. & Güngör Aytar, F. A. (2019). Okul öncesi öykü kitaplarındaki deyimler ve çocukların bu deyimlere ilişkin algıları. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 315-351.
- Artut, K. (2004). Okul öncesi resim eğitiminde çocukların çizgisel gelişim düzeylerine ilişkin bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 223-234.
- Artut, K. (2017). Okul öncesinde resim eğitimi. Ankara: Anı
- Avcı, A. (2020). Müzik kavramına ilişkin çocukların görsellerinin incelenmesi: Bir görsel sunu değerlendirmesi. Ekev Akademi Dergisi, 24 (81), 61-78.
- Aykaç, N. (2012). İlköğretim öğrencilerinin resimlerinde öğretmen ve öğrenme süreci algısı. Eğitim ve Bilim, 37 (164), 298-315. Bapoğlu Dümenci, S. S., Dilli, R. & Sicim-Sevim, B. (2019). Çocuk animasyon filmlerinin okul öncesi çocuk resimleri üzerindeki yansımaları. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 6 (1), 1-12.
- Bayrak Uysal, H., Gök, H. N., Yörük, E. & Kaya, E. (2020). Okul öncesi dönemdeki çocukların gözünden çocuk hakları. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 4 (2), 63-73.
- Benliay, A., Cüce B. & Soydan, O. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarında dış mekân peyzaj tasarımının 5-6 yaş çocuk grubu algısı üzerine etkisi. Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 3 (1), 37-47.
- Bilgiş, S. (2019). Okul öncesi dönemdeki fen etkinlikleri uygulamalarının çocuk resimleri ile incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı.
- Chambers, D. W. (1983). Stereotypic images of scientists: The draw-a-scientist test. Science Education, 67(2), 255-265.
- Civek, İ. (2018). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 48-71 aylık çocukların okul algılarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
- Demirbaş, S. & Alabay, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının müdür algılarının belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 78-97.
- Demirtaş Yıldız, V., Çelebi Erol, C. & Karaaslan E. (2017). 6 yaş çocukları için hazırlanan çocuklarla ressamlar öğretim programının etkiliği. İdil, 6 (29), 329-348.
- Deniz, L. (2020). Okul öncesi (4-6 yaş grubu) çocuk resimlerinde çevre algısı ve çocuk çevrelerinin sağlaması gereken özellikler. Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
- Düzenli, T. & Deniz, L. (2020). Okul öncesi çocuk resimlerinde çevre algısı: Kayseri ili örneği. I.Uluslararası Beydağı Sosyal ve Beşeri Bilimler Kongresi Kitabı (178-186), Malatya.
- Erdaş Kartal, E. & Ada, E. (2020).Okul öncesi dönem çocuklarının gözünden geri dönüşüm. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33 (3) ,778-801.
- Ergüleç, F., & Kiremit, R. F. (2019). Tablet bilgisayarların okul öncesi dönemde resim çiziminde kullanılması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15(1), 17-36.
- Ersoy, Ö. A. & Özkan, H. K. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının cinsel istismara ilişkin bilgilerinin incelenmesi: Nitel bir bakış. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 6 (1) , 123-139.
- Erşan, Ş. & Tan, S. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının yaratıcılıklarıyla üstün yeteneklilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (17), 316-327.
- Falk, J. D. (1981). Understanding Children‘s Art: Analysis of The Literature. Journal of Personality Assessment, 45 (5.)
- Fazlıoğlu, Y. (2012). Erken çocukluk gelişimi ve eğitimi. Edirne: Paradigma Akademi.
- Genç, H. & Alkan Ersoy, Ö. (2016). Altı yaş çocuklarının gelecekte ne olmak istedikleri üzerine nitel bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi 24 (5) 2221-2234.
- Geyik, Ş., Çalışkan, Y. M. & Bay, D. N. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının okul algılarının belirlenmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-17.
- Güngör Aytar, F.A., Kara Eren, C., Aşkan, M & Şahin, H.S. (2019). Beş-altı yaş çocuklarının temel duygu durumlarını ifade ediş biçimlerinin çizdikleri resimleri yoluyla incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1), 91-105.
- Günindi, Y. (2012). Environment in my point of viiew: Analysis of the perceptions environment of the children attending to kindergartem throught the pictures they draw. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 55, 594-603.
- Halmatov, S. (2020). Çocuk resimleri analizi ve psikolojik resim testleri. Ankara: Pegem.
- Hayes, D., Symington, D. & Martin, M. (1994). Drawing during science activity in the primary school. International Journal of Science Education, 16, 265-277.
- İşler, A. Ş. (2004). Çocuk resmi, ilkel sanat ve 20. yüzyılın başındaki öncü sanat anlayışları arasındaki ilişki. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 53-64.
- Johnson, P. (1993). Literacy through the book arts. Chicago: Heinemann.
- Kabadayı, A. & Bozkurt E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş çocuklarının aile algılarının resimler aracılığı ile incelenmesi. International Early Childhood Education Congress Text Book, 70-83. https://www.researchgate.net/publication/331473821_okul_oncesı_egıtım_kurumlarına_devam_eden_5 the_preschoolers_throughtdrawıngs . Erişim tarihi: 02.06.2021.
- Karademir, A., Demirel, B. (2020). 48-69 aylık çocukların çiziminde öğretmen: Bir metafor çalışması. Sosyal Bilimler Dergisi, 30 (2), 190-201.
- Kesicioğlu, O.S., Yıldırım Hacıibrahimoğlu, B. & Aktaş, B. (2019). Okul öncesi çocuklarının oyun algılarının incelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11 (18), 453-472.
- Kızıltaş, E. & Halmatov, S. (2017). 3-6 yaş çocuklarının öğretmenlik kavramına ilişkin algıları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (3), 246-259.
- Kızıltaş, E., Halmatov, S. & Ertör, E. (2017). 6 yaş çocuklarının kendileri için uygun gördükleri hayvan metaforlarının incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3) , 399-414.
- Köşker, N. (2019). Okul öncesi çocuklarında doğa algısı. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), 294-308.
- Lewis, D. & Greene, J. (1983). Your child’s drawings their hidden meaning. London:Hutchinson.
- Malchiodi, A. C. (2013). Çocukların resimlerini anlamak (Çev: Yurtbay, T.). Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul.
- Metin, Ö. (2009). Ankara’da yaşayan altı yaşındaki yabancı uyruklu çocuklarla Türk çocuklarının aile resimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ölçer S. (2019). 4-7 yaş çocuklarının çizdikleri resimler ve bu resimlere yönelik sözel dışavurumları yoluyla zihinsel ve görsel gerçeklik durumlarının incelenmesi. Türk Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23 (1), 221-252.
- Özer, G. & Keser, P. B. (2020). Annelerinin ev içi ve ev dışı rollerine yönelik okul öncesi çocukların görüşlerinin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 18 (39), 377-413.
- Özel, Y. (2005). Çocuk resimlerinde kompozisyon (12-14 yaş). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Özönder Aydın, U. (2017). Okul öncesi resim eğitiminde çocuğun çizgisel gelişimi (2-7 yaş). Kastamonu Eğitim Dergisi, 25 (6) , 2215-2228.
- Ramazan O. & Öveç Ö. (2017). 66-72 aylık çocukların sevgi, mutluluk, korku, üzüntü duygularını tanımlama durumlarının ve resmederken kullandıkları renklerin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 265-289.
- Rennie, L. J. & Jarvis, T. (1995). Children’s choice of drawings to communicate their ideas about technology. Research in Science Education, 25(3), 239-252.
- Sapsağlam, Ö. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının değer algılarının çizdikleri resimler ve sözlü anlatımlarına göre incelenmesi: Sorumluluk değeri örneği. Eğitim ve Bilim, 42 (189),287-303.
- Savaş, İ. (2015). Anne babalar çocuğunuzun resimleri size ne anlatır? İstanbul: Nesil.
- Savaş, İ (2014). Çocuk resmi ve bilinçaltı. Yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Saz, B., Osmanpehlivan, E., Demir, İ. & Bay, D. N. (2020). Okul öncesi çocuklarının çevre kirliliği algısının incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 4 (3), 191-215.
- Şahin Çakır, Ç. & Uludağ, G. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların ışık kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52 (1), 163-189.
- Şener, G. (2018). Şema öncesi dönem çocuklarının (4-7 yaş) okul temalı resimlerine ilişkin yorumlamalar. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 31-42.
- Taşkın, Ö. & Şahin, B. (2008). Çevre kavramı ve altı yaş okul öncesi çocuklar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 1-12.
- Tatlı, S. & Güngör Aytar, F. A. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının değerlere ilişkin algıları ve bunları ifade etme biçimlerinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(2), 331-354.
- Temel, Z. F., Kaynak B., Paslı, H., Demir, H. & Çemrek, B. (2016). Montessori eğitim kurumlarında çocukların görsel algı ve çizim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (5), 2595-2608.
- Tozduman Yaralı, K. & Güngör Aytar, F. A. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının davranışlarının öz düzenleme becerileri yönünden incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (3), 856 – 870.
- Tozduman Yaralı, K., Özkan, H. K. & Güngör Aytar, A. (2016). Yedi ve on yaş çocuklarının sevgiyi ifade ediş biçimlerinin çizdikleri resimlere yansıması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (5), 2181-2194.
- Tuzcuoğlu, N., Arslan Çiftçi, H., Güngör, B. & Tığcı, F. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının anaokulundaki günlük yaşamlarına bakış açılarının incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 35 (4), 375-389.
- Ulutaş, İ. & Ersoy, Ö. (2004). Okul öncesi dönemde sanat eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12 (1), 1-12.
- White, R. & Gunsote, R. (1992). Probing Understanding. London: Falmer Press
- Yalçın, M. & Erginer, A. (2014). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul müdürü algılarına ilişkin yaptıkları çizimler. Eğitim ve Bilim, 39 (171), 270-285.
- Yaşar, C. M. & Aral, N. (2009). Sanat ürünü olarak çocuk resimleri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 34 (365) , 24-31. Yavuzer, H. (2018). Resimleriyle çocuk. İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Yazıcı, E. & Yaman Baydar, I. (2015). 60-72 aylık çocukların çocuk haklarına ilişkin algılarının resim yoluyla incelenmesi. ACED Uluslar arası Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi, 7, 1-19.
- Yazıcı, E. & Yaman Baydar I. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların bilim insanı olarak yapmak istediklerine ilişkin görüşlerinin resimler yoluyla incelenmesi. CBU Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (3), 44-65.
- Yıldırım, E. ( 2018). Okul öncesi dönemde agresyonun çocuk resimlerine yansıması. Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
- Yıldız C. & Çoban Esen A. (2019) Okul öncesi öğretmen adaylarının çocukların yaptıkları resimlere ilişkin görüşleri, deneyimleri ve yaklaşımları. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48 (1), 498-530.
- Yüksek Usta, S. & Gökcan, H. N. (2020). Çocukların ve annelerinin gözünden Covid-19. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6 (2), 187-206.
- Yüksek Usta, S. & Tezel Şahin, F. (2016). Çocuk resimlerinde spor. International Journal of Science Culture and Sport, 4 (1), 214-227
Toplam 71 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Kasım 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
Değerli Meslektaşlarımız,
IHEAD'ın son sayısının (Cilt 9-Sayı 1) yayımlandığını bildirmekten mutluluk duymaktayız. Sayının yayımlanmasında emeği geçen editör kurulu üyelerine, hakemlere ve yazarlara değerli katkılarından dolayı özel teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca, IHEAD'ın gelecek sayısını (Cilt 9-Sayı 2) Aralık 2024 itibariyle yayımlamayı planlamaktayız. Ocak 2024 itibariyle dergimize Türkçe makalelerin yanı sıra İngilizce makaleler de kabul etmekteyiz. Eğitimle ile ilgili makalelerinizi değerlendirmekten büyük bir memnuniyet duyacağımızı bildirir katkılarınız için şimdiden teşekkür ederiz.
Editör Kurulu
IHEAD'ın son sayısının (Cilt 9-Sayı 1) yayımlandığını bildirmekten mutluluk duymaktayız. Sayının yayımlanmasında emeği geçen editör kurulu üyelerine, hakemlere ve yazarlara değerli katkılarından dolayı özel teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca, IHEAD'ın gelecek sayısını (Cilt 9-Sayı 2) Aralık 2024 itibariyle yayımlamayı planlamaktayız. Ocak 2024 itibariyle dergimize Türkçe makalelerin yanı sıra İngilizce makaleler de kabul etmekteyiz. Eğitimle ile ilgili makalelerinizi değerlendirmekten büyük bir memnuniyet duyacağımızı bildirir katkılarınız için şimdiden teşekkür ederiz.
Editör Kurulu
Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi (IHEAD) by Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesi içeriği CC BY-NC-SA 4.0. lisansına sahiptir.
Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi (IHEAD) dünyada araştırmacılar, yayıncılar ve bilim insanları tarafından en fazla kullanılan benzerlik yazılımlarından birisi olan iThenticate'i kullanmaktadır.
Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi (IHEAD) açık erişimli bir dergidir.
