Redirecting to http://dergipark.org.tr/_fragment?_hash=XyKl7-0Zf_BoWqps6HTl2K3SGWcD6HJOuz9WUUzWdVs&_path=id%3D1656823%26_format%3Dhtml%26_locale%3Den%26_controller%3DApp%255CController%255CSite%255CArticleController%253A%253AesiArticleStats.
Research Article
BibTex RIS Cite

Çocuk Edebiyatı Eserlerinin Ortaokul Öğrencilerinin Merhamet, Yardımseverlik Duygularına Etkisi ve Öğrencilerin Yapılan Uygulamalara İlişkin Görüşleri

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 63 - 79, 25.06.2025

Duygu Mutlu , Mustafa Kaya

https://doi.org/10.47479/ihead.1656823

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, çocuk edebiyatı eserlerinin ortaokul öğrencilerinin merhamet ile yardımseverlik duygularına etkisini ve öğrencilerin okutulan eserlere yönelik görüşlerini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nicel ve nitel veri toplama tekniklerinin birlikte yer aldığı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel bölümünde gerçek deneysel desenlerden ön test- son test kontrol gruplu seçkisiz desen kullanılmış, nitel bölümünde ise görüşme yöntemine başvurulmuştur. Araştırmanın çalışma grubu 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Van ili Muradiye ilçesindeki Fatih Sultan Mehmet Ortaokulunda öğrenim gören 6. sınıf öğrencilerinden oluşmuştur. Araştırmacı bu okulda görev yaptığı için bu okul seçilmiştir. Öğrenciler, random yöntemiyle 20 kişilik deney grubu ve 20 kişilik kontrol grubu olarak gruplandırılmıştır. Araştırmada nicel veri toplama aracı olarak Nas ve Sak (2020) tarafından geliştirilen Merhamet Ölçeği ile Erken (2009) tarafından geliştirilen Yardımsever Davranış Ölçeği kullanılırken nitel veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından uzman görüşü alınarak geliştirilen yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizinde SPSS 18 paket programı kullanılarak deney grubu ve kontrol grubunun merhamet ölçeği ve yardımsever davranış ölçeğinin ön test ve son testinden aldıkları puanların normallik değerlerine bakılmıştır. Yapılacak analiz teknikleri için normallik varsayımlarından olan Shapiro-Wilk değerlerine bakılmıştır. Bu analiz sürecinde deney ve kontrol gruplarının ölçeklerden aldıkları ön test ve son test puanlarının aynı grubun kendi içinde karşılaştırılması için bağımlı örneklemler t-testi, grupların birbirleriyle karşılaştırılması içinse bağımsız örneklemler t-testi analizi yapılmıştır. Araştırmanın nitel verilerinin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çocuk edebiyatı eserlerinin ortaokul öğrencilerinin merhamet ve yardımseverlik duygularının gelişimi üzerinde pozitif bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ortaokul öğrencileri, kendilerine okutulan çocuk edebiyatı eserlerinin merhamet ve yardımseverlik duyguları üzerinde olumlu etkileri olduğunu ifade etmişlerdir.

Keywords

Çocuk edebiyatı merhamet yardımseverlik ortaokul öğrencileri

Supporting Institution

Van YYÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Project Number

SYL-2023-10812

References

  • Akyol, Y. (2011). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde Türk tarihinde yolculuk ünitesinin çocuk edebiyatı ile ilişkilendirilmesinin öğrencilerin empati becerilerine (eğilimlerine) etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Celal Bayar Üniversitesi.
  • Akyüz, E. (2014). Çocuk edebiyatı yapıtlarının çocukların eşduyumsal eğilimine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Anderson, L. S. (2018). Building empathy, strengthening relationships. YC Young Children, 73(3), 34-42.
  • Armitage, R. (2020). Bullying in children: iImpact on child health. BMJ paediatrics open, 5(1), e000939. https://doi.org/10.1136/bmjpo-2020-000939
  • Aslan, C. (2017). Örnek eğitim durumlarıyla Türkçe-Türk dili ve edebiyatı öğretimi. Anı Yayıncılık.
  • Ateş, B., & Kaya, M. (2023). Çocuk edebiyatı eserlerinin 6. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonu, okuma tutumu ve okur öz algısına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 11(4), 1018-1036. https://doi.org/10.16916/aded.1333107
  • Atik, G. (2006).The role of locus of control, self-esteem, parenting style, loneliness, and academic achievement in predicting bullying among middle school students. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Ayas, T., & Pişkin, M. (2015). Akran zorbalığı belirleme ölçeği ergen formu. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi (50), 316-324.
  • Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
  • Barton, G., Baguley, M., Kerby, M., & MacDonald, A. (2019). Exploring how quality children’s literature can enhance compassion and empathy in the classroom context. Compassion and Empathy in Educational Contexts, 165-188. https://doi.org/10.1007/978-3-030-18925-9_9
  • Başyiğit, A. (2014). Eğitimde duyuşsal öğrenmelerin rolü: Yardımseverlik değeri örneğinde deneysel bir çalışma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
  • Berktin, C. T. (1970). Problemli çocuklar ve problem sebepleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Birleşmiş Milletler. (2023). Zorbalığa İlişkin Yeni SDG 4 Verileri. New York: [https:// http://uis.unesco.org/en/news/new-sdg-4-data-bullying] Erişim tarihi: 17/09/2023
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
  • Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
  • Chain, M. A. (2015). Children’s books for building character and empathy. The Journal of Invitational Theory and Practice, 21, 68-95.https://doi.org/10.26522/jitp.v21i.3516
  • Çelik, Z. (2014). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin yardımseverlik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
  • Deliman, A. M. (2019). Negotiating diverse perspectives: Early elementary students cultivate empathy through children's literature and dramatic inquiry. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Indiana University.
  • Demirbaş, M. (2012). Çocuk edebiyatı eserlerinin 6. sınıf öğrencilerinin karakter gelişimine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Destebaşı, F. (2011). Çocuk edebiyatı eserlerinin 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin karakter gelişimine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Doğan, S., & Keleş, O. (2023). Nedenleri, sonuçları ve çözüm önerileri bağlamında akran zorbalığı: Bir olgubilim çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 59, 1-24. https://doi.org/10.9779.pauefd.1053832
  • Elkatmış, V., & Kayman, F. (2023). Çocuk edebiyatı eserlerinde yer alan engelli hayvan karakterlere ilişkin öğrenci görüşleri. International Journal of Language Academy, 11(2), 331-344. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.70035
  • Elmacı, F. (2009). Çocukların korunması ve refahlarının arttırılmasında okulun rolü: İngiltere örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 69-84.
  • Erken, M. (2009). Empati becerisinin ahlaki davranışlar üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Fu, G., Xu, F., Cameron, C. A., Heyman, G., & Lee, K. (2007). Cross-cultural differences in children's choices, categorizations, and evaluations of truths and lies. Developmental Psychology, 43 (2), 278.
  • Gasser, L., Dammert, Y., & Murphy, P. K. (2022). How do children socially learn from narrative fiction: Getting the lesson, simulating social worlds, or dialogic inquiry?. Educational Psychology Review, 34(3), 1445-1475. https://doi.org/10.1007/s10648-022-09667-4
  • Genç, M. F. (2018). Merhamet eğitiminin saldırganlık davranışını azaltmadaki rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (45), 61-82. https://doi.org/10.17120/omuifd.450254
  • Gene, Y. (2022) Lise öğrencilerinin duyarlı sevgi düzeyleri ile akran zorbalığı davranışları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
  • Gina, M. A. (2014). Building character through literacy with children’s literatüre. Research in Higher Education Journal, 26, 1-13.
  • Gökler, R. (2007). İlköğretim öğrencilerinde akran zorbalığının bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Güçlü, M. (2015). Türkiye’de değerler eğitimi konusunda yapılan araştırmalar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 720-732.
  • Hızlı, İ. (2006). İlköğretim 8. sınıf Türkçe kitaplarında metinlerin çocuk edebiyatı ölçütleri açısından değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
  • Kapçı, E. G. (2004). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik sayısıyla ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 1-13.
  • Karaca, N. (2015). İrade eğitimi, değer aktarma ve rol model olmada edebiyatın yeri ve önemi. Turkish Studies, 10(16), 827-846. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8974
  • Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
  • Karatay, H., Destebaşı, F., & Demirbaş, M. (2015). Çocuk edebiyatı ürünlerinin 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin karakter gelişimine etkisi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 123-140.
  • Karatay, H. (2007, 10-15 Eylül). Değer aktarımı açısından yerli ve yabancı çocuk edebiyatı ürünleri. [Bildiri sunumu]. 38. ICANAS, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara.
  • Kartal, H., & Bilgin, A. (2008). Öğrenci, veli ve öğretmen gözüyle ilköğretim okullarında yaşanan zorbalık. İlköğretim Online, 7(2), 485-495.
  • Kavcar, C. (1994). Edebiyat ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
  • Kaya, M. (2019). Çocuk edebiyatı eserlerinin 7. sınıf öğrencilerinin empati becerisinin gelişimine etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
  • Kaya, M., & Aydın, E. (2022). Kemalettin Tuğcu’nun eserlerinin ortaokul öğrencilerinin merhamet duygusuna etkisinin değerlendirilmesi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (27), 199-211. https://doi.org/10.29000/rumelide.1104182
  • Kaya, M., & Erdem, İ. (2020). Çocuk edebiyatı eserlerinin 7.sınıf öğrencilerinin empati becerisinin gelişimine etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 79-114. https://doi.org/10.33711/yyuefd.671863
  • Kayman, F., & Turan, L. (2021). Kurgusal metinlerde şiddet olgusuyla karşılaşan beşinci sınıf öğrencilerinin Ömer Seyfettin öyküleri bağlamında şiddeti algılamaları üzerine bir araştırma. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 1130-1160. https://doi.org/10.33711/yyuefd.957399
  • Keen, S. (2006). A theory of narrative empath. Narrative, 14 (3), 207-236.
  • Kenney (2013). Using children’s literature effectively to teach social skills to young children. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. University of Florida.
  • Kiser, K. R. (2017). Young adult literature and empathy in appalachian adolescents [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Tennessee State University.
  • Krause, A., & Smith, J. D. (2022). Peer aggression and conflictual teacher-student relationships: A meta-analysis. School Mental Health, 14 (2), 306-327.https://doi.org/10.1007/s12310-021-09483-1
  • Kütük, Ö. (2008). Liselerde okul güvenliğine yönelik bir araştırma. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Lacey, A., & Cornell, D. (2013). The impact of teasing and bullying on schoolwide academic performance. Journal of Applied School Psychology, 29 (3), 262-283. https://doi.org/10.1080/15377903.2013.806883
  • Lickona, T. (1992). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. Bantam.
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2024). Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). https://tymm.meb.gov.tr/upload/program/2024programtur5678Onayli.pdf.
  • Mirzaoğlu, V. (2017). Ortaokul 7. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin çocuk edebiyatı bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Siirt Üniversitesi.
  • Nas, E., & Sak, R. (2020). Yetişkin merhamet ölçeğinin geliştirilmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 535-548. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1037168
  • Nguyen, A. (2022). “Children have the fairest things to say”: Young children’s engagement with anti-bias picture books. Early Childhood Education Journal, 50 (5), 743-759. https://doi.org/10.1007/s10643-021-01186-1
  • O’Sullivan, S. (2004). Books to live by: Using children’s literature for character education. The Reading Teacher, 57 (7), 640-645.
  • Özden, M. Y., & Durdu, L. (2016). Nitel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
  • Parlakyıldız, H. (1999). İlkokulların 4. ve 5. sınıflarında Türkçe ders kitaplarındaki çocuk edebiyatı metinleri üzerine bir inceleme. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Paulus, M., Wörle, M., & Christner, N. (2020). The emergence of human altruism: Preschool children develop a norm for empathy-based comforting. Journal of Cognition and Development, 21(1), 104-124. https://doi.org/10.1080/15248372.2019.1693375
  • Perkins, N. (2023). Cultivating prosociality in children: The potential of kindness- and compassion-based meditation. [Yayımlanmamış doktora tezi]. King’s College London.
  • Pişkin, M. (2010). Examination of peer bullying among primary and middle school children in Ankara. Education and Science, 35 (156), 175-189.
  • Pulimeno, M., Piscitelli, P., & Colazzo, S. (2020). Children’s literature to promote students’ global development and wellbeing. Health Promotion Perspectives, 10(1),13- 23. https://doi.org/10.15171/hpp.2020.05
  • Riqulme, E., Munita, F., Jara, E., Montero, I. (2013). Reconocimiento facial de emociones y desarrollo de la empatía mediante la Lectura Mediada de literatura infantil. Journal Homepage, 25(3), 375-388. https://doi.org/10.1174/113564013807749704
  • Sargın, N. (2020). Eğitim hayatında şiddet ve şiddeti önleyici çalışmalar ve sorumluluklar. İslam Medeniyeti Dergisi, 6(45), 69-80.
  • Sever, S. (2012). Çocuk ve edebiyat. TUDEM.
  • Sigurdson, J. F., Undheim, A. M., Wallander, J. L., Lydersen, S., & Sund, A. M. (2015). The long-term effects of being bullied or a bully in adolescence on externalizing and internalizing mental health problems in adulthood. Child And Adolescent Psychiatry And Mental Health, 9(1), 1-13.https://doi.org/10.1186/s13034-015-0075-2
  • Şahin, Ş., & Çövener Özçelik, Ç. (2016). Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(1), 49-56.
  • Şakar, G. N. (2020). Supporting empathy development in children. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 1(2), 201-223.
  • Şen, E. (2021). The pedagogical impact of children’s literature on compassion and empathy development: A narrative inquiry. International Online Journal of Education and Teaching, 8(3), 2028-2048.
  • Tanrıkulu, F. (2021). Ortaokul çocuk kitaplarının içerik özelliklerine ilişkin Türkçe öğretmeni adaylarının görüşleri: Dil ve anlatım, söz varlığı. Çocuk Edebiyatı ve Dil Eğitimi Dergisi, 4 (2), 121- 137. https://doi.org/10.47935/ceded.937539.
  • Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayıncılık.
  • Ttofi, M. M., Farrington, D. P., & Lösel, F. (2012). School bullying as a predictor of violence later in life: A systematic review and meta-analysis of prospective longitudinal studies. Aggression and Violent Behavior, 17 (5), 405-418. https://doi.org/10.1016/j.avb.2012.05.002
  • Tunagür, M. (2021). Tarihî seyir içerisinde çocuk ve çocuk edebiyatı. M. Tunagür & M. N. Kardaş (Ed.), Çocuk edebiyatı içinde (s. 1- 24). Pegem Akademi.
  • Turner, C., Barton, G., & Riddle, S. (2023). Metafictive devices in children’s picturebooks and the development of children’s critical multimodal literacies. The Australian Journal of Language and Literacy, 46(1), 73-87. https://doi.org/10.1007/s44020-023-00032-8
  • Tüfekçi Can, D. (2014). Çocuk edebiyatı: Kuramsal yaklaşım. Eğitim Yayınları.
  • Uslu, E. (2023). Children’s literature and ethics of understanding. Instructional Technology and Lifelong Learning, 4(1), 61-80.https://doi.org/10.52911/itall.1220356
  • Uygur, N. (1984). İnsan açısından edebiyat. Remzi Kitabevi.
  • Valerie, M. P. R. (2017). Hidden children: Using children's literature to develop understanding and empathy toward children of ıncarcerated parents. [Yayınlanmamış yüksek lisans]. Manitoba University.
  • Xu, X., Li, Y., Liu, S., & Wang, W. (2024). Longitudinal relationships between bullying victimization and dual social behaviors: The roles of self-compassion and trauma-related shame. Psychology Research and Behavior Management, 17, 1463- 1475. https://doi.org/10.2147/PRBM.S450013
  • Yavuzer, H. (1990). Yaygın anne-baba tutumları, ana baba okulu. Remzi Kitabevi.

The Effect of Children’s Literature Works on Middle School Students’ Compassion and Altruistic Feelings and Students’ Opinions on the Implemented Activities

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 63 - 79, 25.06.2025

Duygu Mutlu , Mustafa Kaya

https://doi.org/10.47479/ihead.1656823

Abstract

The main aim of this research was to determine the effect of children's literature works on middle school students' feelings of compassion and altruism, as well as to identify students' opinions about the texts they read. In line with this objective, a mixed methods approach combining both quantitative and qualitative data collection techniques was employed. In the quantitative part of the study, a pre-test post-test control group randomized design, which is one of the true experimental designs, was used, while the qualitative part utilized the interview method. The study group consisted of 6th grade students from Fatih Sultan Mehmet Middle School in the Muradiye district of Van province during the 2023–2024 academic year. This school was chosen because the researcher works there. Students were randomly assigned to two groups: a 20-student experimental group and a 20-student control group. As quantitative data collection tools, the Compassion Scale developed by Nas and Sak (2020) and the Altruistic Behavior Scale developed by Erken (2009) were used. For qualitative data, a structured interview form developed by the researchers with expert consultation was utilized. In the analysis of the quantitative data, the SPSS 18 software package was used to examine the normality values of the pre-test and post-test scores on the compassion and altruistic behavior scales for both the experimental and control groups. Shapiro-Wilk values, one of the normality assumptions, were checked to determine the appropriate analysis techniques. During the analysis, a paired samples t-test was conducted to compare the pre-test and post-test scores within the same group, and independent samples t-test was used to compare the groups with each other. Descriptive analysis was used for the qualitative data. The results of the study revealed that children's literature had a positive effect on the development of middle school students' compassion and altruistic feelings. Additionally, the students stated that the children's literature texts they read positively influenced their sense of compassion and altruism.

Keywords

Children compassion altruism middle school students

Project Number

SYL-2023-10812

References

  • Akyol, Y. (2011). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde Türk tarihinde yolculuk ünitesinin çocuk edebiyatı ile ilişkilendirilmesinin öğrencilerin empati becerilerine (eğilimlerine) etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Celal Bayar Üniversitesi.
  • Akyüz, E. (2014). Çocuk edebiyatı yapıtlarının çocukların eşduyumsal eğilimine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Anderson, L. S. (2018). Building empathy, strengthening relationships. YC Young Children, 73(3), 34-42.
  • Armitage, R. (2020). Bullying in children: iImpact on child health. BMJ paediatrics open, 5(1), e000939. https://doi.org/10.1136/bmjpo-2020-000939
  • Aslan, C. (2017). Örnek eğitim durumlarıyla Türkçe-Türk dili ve edebiyatı öğretimi. Anı Yayıncılık.
  • Ateş, B., & Kaya, M. (2023). Çocuk edebiyatı eserlerinin 6. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonu, okuma tutumu ve okur öz algısına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 11(4), 1018-1036. https://doi.org/10.16916/aded.1333107
  • Atik, G. (2006).The role of locus of control, self-esteem, parenting style, loneliness, and academic achievement in predicting bullying among middle school students. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Ayas, T., & Pişkin, M. (2015). Akran zorbalığı belirleme ölçeği ergen formu. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi (50), 316-324.
  • Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
  • Barton, G., Baguley, M., Kerby, M., & MacDonald, A. (2019). Exploring how quality children’s literature can enhance compassion and empathy in the classroom context. Compassion and Empathy in Educational Contexts, 165-188. https://doi.org/10.1007/978-3-030-18925-9_9
  • Başyiğit, A. (2014). Eğitimde duyuşsal öğrenmelerin rolü: Yardımseverlik değeri örneğinde deneysel bir çalışma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
  • Berktin, C. T. (1970). Problemli çocuklar ve problem sebepleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Birleşmiş Milletler. (2023). Zorbalığa İlişkin Yeni SDG 4 Verileri. New York: [https:// http://uis.unesco.org/en/news/new-sdg-4-data-bullying] Erişim tarihi: 17/09/2023
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
  • Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
  • Chain, M. A. (2015). Children’s books for building character and empathy. The Journal of Invitational Theory and Practice, 21, 68-95.https://doi.org/10.26522/jitp.v21i.3516
  • Çelik, Z. (2014). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin yardımseverlik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
  • Deliman, A. M. (2019). Negotiating diverse perspectives: Early elementary students cultivate empathy through children's literature and dramatic inquiry. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Indiana University.
  • Demirbaş, M. (2012). Çocuk edebiyatı eserlerinin 6. sınıf öğrencilerinin karakter gelişimine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Destebaşı, F. (2011). Çocuk edebiyatı eserlerinin 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin karakter gelişimine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
  • Doğan, S., & Keleş, O. (2023). Nedenleri, sonuçları ve çözüm önerileri bağlamında akran zorbalığı: Bir olgubilim çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 59, 1-24. https://doi.org/10.9779.pauefd.1053832
  • Elkatmış, V., & Kayman, F. (2023). Çocuk edebiyatı eserlerinde yer alan engelli hayvan karakterlere ilişkin öğrenci görüşleri. International Journal of Language Academy, 11(2), 331-344. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.70035
  • Elmacı, F. (2009). Çocukların korunması ve refahlarının arttırılmasında okulun rolü: İngiltere örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 69-84.
  • Erken, M. (2009). Empati becerisinin ahlaki davranışlar üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Fu, G., Xu, F., Cameron, C. A., Heyman, G., & Lee, K. (2007). Cross-cultural differences in children's choices, categorizations, and evaluations of truths and lies. Developmental Psychology, 43 (2), 278.
  • Gasser, L., Dammert, Y., & Murphy, P. K. (2022). How do children socially learn from narrative fiction: Getting the lesson, simulating social worlds, or dialogic inquiry?. Educational Psychology Review, 34(3), 1445-1475. https://doi.org/10.1007/s10648-022-09667-4
  • Genç, M. F. (2018). Merhamet eğitiminin saldırganlık davranışını azaltmadaki rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (45), 61-82. https://doi.org/10.17120/omuifd.450254
  • Gene, Y. (2022) Lise öğrencilerinin duyarlı sevgi düzeyleri ile akran zorbalığı davranışları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
  • Gina, M. A. (2014). Building character through literacy with children’s literatüre. Research in Higher Education Journal, 26, 1-13.
  • Gökler, R. (2007). İlköğretim öğrencilerinde akran zorbalığının bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Güçlü, M. (2015). Türkiye’de değerler eğitimi konusunda yapılan araştırmalar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 720-732.
  • Hızlı, İ. (2006). İlköğretim 8. sınıf Türkçe kitaplarında metinlerin çocuk edebiyatı ölçütleri açısından değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
  • Kapçı, E. G. (2004). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik sayısıyla ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 1-13.
  • Karaca, N. (2015). İrade eğitimi, değer aktarma ve rol model olmada edebiyatın yeri ve önemi. Turkish Studies, 10(16), 827-846. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8974
  • Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
  • Karatay, H., Destebaşı, F., & Demirbaş, M. (2015). Çocuk edebiyatı ürünlerinin 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin karakter gelişimine etkisi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 123-140.
  • Karatay, H. (2007, 10-15 Eylül). Değer aktarımı açısından yerli ve yabancı çocuk edebiyatı ürünleri. [Bildiri sunumu]. 38. ICANAS, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara.
  • Kartal, H., & Bilgin, A. (2008). Öğrenci, veli ve öğretmen gözüyle ilköğretim okullarında yaşanan zorbalık. İlköğretim Online, 7(2), 485-495.
  • Kavcar, C. (1994). Edebiyat ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
  • Kaya, M. (2019). Çocuk edebiyatı eserlerinin 7. sınıf öğrencilerinin empati becerisinin gelişimine etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
  • Kaya, M., & Aydın, E. (2022). Kemalettin Tuğcu’nun eserlerinin ortaokul öğrencilerinin merhamet duygusuna etkisinin değerlendirilmesi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (27), 199-211. https://doi.org/10.29000/rumelide.1104182
  • Kaya, M., & Erdem, İ. (2020). Çocuk edebiyatı eserlerinin 7.sınıf öğrencilerinin empati becerisinin gelişimine etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 79-114. https://doi.org/10.33711/yyuefd.671863
  • Kayman, F., & Turan, L. (2021). Kurgusal metinlerde şiddet olgusuyla karşılaşan beşinci sınıf öğrencilerinin Ömer Seyfettin öyküleri bağlamında şiddeti algılamaları üzerine bir araştırma. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 1130-1160. https://doi.org/10.33711/yyuefd.957399
  • Keen, S. (2006). A theory of narrative empath. Narrative, 14 (3), 207-236.
  • Kenney (2013). Using children’s literature effectively to teach social skills to young children. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. University of Florida.
  • Kiser, K. R. (2017). Young adult literature and empathy in appalachian adolescents [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Tennessee State University.
  • Krause, A., & Smith, J. D. (2022). Peer aggression and conflictual teacher-student relationships: A meta-analysis. School Mental Health, 14 (2), 306-327.https://doi.org/10.1007/s12310-021-09483-1
  • Kütük, Ö. (2008). Liselerde okul güvenliğine yönelik bir araştırma. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Lacey, A., & Cornell, D. (2013). The impact of teasing and bullying on schoolwide academic performance. Journal of Applied School Psychology, 29 (3), 262-283. https://doi.org/10.1080/15377903.2013.806883
  • Lickona, T. (1992). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. Bantam.
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2024). Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). https://tymm.meb.gov.tr/upload/program/2024programtur5678Onayli.pdf.
  • Mirzaoğlu, V. (2017). Ortaokul 7. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin çocuk edebiyatı bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Siirt Üniversitesi.
  • Nas, E., & Sak, R. (2020). Yetişkin merhamet ölçeğinin geliştirilmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 535-548. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1037168
  • Nguyen, A. (2022). “Children have the fairest things to say”: Young children’s engagement with anti-bias picture books. Early Childhood Education Journal, 50 (5), 743-759. https://doi.org/10.1007/s10643-021-01186-1
  • O’Sullivan, S. (2004). Books to live by: Using children’s literature for character education. The Reading Teacher, 57 (7), 640-645.
  • Özden, M. Y., & Durdu, L. (2016). Nitel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
  • Parlakyıldız, H. (1999). İlkokulların 4. ve 5. sınıflarında Türkçe ders kitaplarındaki çocuk edebiyatı metinleri üzerine bir inceleme. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Paulus, M., Wörle, M., & Christner, N. (2020). The emergence of human altruism: Preschool children develop a norm for empathy-based comforting. Journal of Cognition and Development, 21(1), 104-124. https://doi.org/10.1080/15248372.2019.1693375
  • Perkins, N. (2023). Cultivating prosociality in children: The potential of kindness- and compassion-based meditation. [Yayımlanmamış doktora tezi]. King’s College London.
  • Pişkin, M. (2010). Examination of peer bullying among primary and middle school children in Ankara. Education and Science, 35 (156), 175-189.
  • Pulimeno, M., Piscitelli, P., & Colazzo, S. (2020). Children’s literature to promote students’ global development and wellbeing. Health Promotion Perspectives, 10(1),13- 23. https://doi.org/10.15171/hpp.2020.05
  • Riqulme, E., Munita, F., Jara, E., Montero, I. (2013). Reconocimiento facial de emociones y desarrollo de la empatía mediante la Lectura Mediada de literatura infantil. Journal Homepage, 25(3), 375-388. https://doi.org/10.1174/113564013807749704
  • Sargın, N. (2020). Eğitim hayatında şiddet ve şiddeti önleyici çalışmalar ve sorumluluklar. İslam Medeniyeti Dergisi, 6(45), 69-80.
  • Sever, S. (2012). Çocuk ve edebiyat. TUDEM.
  • Sigurdson, J. F., Undheim, A. M., Wallander, J. L., Lydersen, S., & Sund, A. M. (2015). The long-term effects of being bullied or a bully in adolescence on externalizing and internalizing mental health problems in adulthood. Child And Adolescent Psychiatry And Mental Health, 9(1), 1-13.https://doi.org/10.1186/s13034-015-0075-2
  • Şahin, Ş., & Çövener Özçelik, Ç. (2016). Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(1), 49-56.
  • Şakar, G. N. (2020). Supporting empathy development in children. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 1(2), 201-223.
  • Şen, E. (2021). The pedagogical impact of children’s literature on compassion and empathy development: A narrative inquiry. International Online Journal of Education and Teaching, 8(3), 2028-2048.
  • Tanrıkulu, F. (2021). Ortaokul çocuk kitaplarının içerik özelliklerine ilişkin Türkçe öğretmeni adaylarının görüşleri: Dil ve anlatım, söz varlığı. Çocuk Edebiyatı ve Dil Eğitimi Dergisi, 4 (2), 121- 137. https://doi.org/10.47935/ceded.937539.
  • Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayıncılık.
  • Ttofi, M. M., Farrington, D. P., & Lösel, F. (2012). School bullying as a predictor of violence later in life: A systematic review and meta-analysis of prospective longitudinal studies. Aggression and Violent Behavior, 17 (5), 405-418. https://doi.org/10.1016/j.avb.2012.05.002
  • Tunagür, M. (2021). Tarihî seyir içerisinde çocuk ve çocuk edebiyatı. M. Tunagür & M. N. Kardaş (Ed.), Çocuk edebiyatı içinde (s. 1- 24). Pegem Akademi.
  • Turner, C., Barton, G., & Riddle, S. (2023). Metafictive devices in children’s picturebooks and the development of children’s critical multimodal literacies. The Australian Journal of Language and Literacy, 46(1), 73-87. https://doi.org/10.1007/s44020-023-00032-8
  • Tüfekçi Can, D. (2014). Çocuk edebiyatı: Kuramsal yaklaşım. Eğitim Yayınları.
  • Uslu, E. (2023). Children’s literature and ethics of understanding. Instructional Technology and Lifelong Learning, 4(1), 61-80.https://doi.org/10.52911/itall.1220356
  • Uygur, N. (1984). İnsan açısından edebiyat. Remzi Kitabevi.
  • Valerie, M. P. R. (2017). Hidden children: Using children's literature to develop understanding and empathy toward children of ıncarcerated parents. [Yayınlanmamış yüksek lisans]. Manitoba University.
  • Xu, X., Li, Y., Liu, S., & Wang, W. (2024). Longitudinal relationships between bullying victimization and dual social behaviors: The roles of self-compassion and trauma-related shame. Psychology Research and Behavior Management, 17, 1463- 1475. https://doi.org/10.2147/PRBM.S450013
  • Yavuzer, H. (1990). Yaygın anne-baba tutumları, ana baba okulu. Remzi Kitabevi.
There are 79 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Social and Humanities Education (Excluding Economics, Business and Management)
Journal Section Articles
Authors

Duygu Mutlu 0009-0000-2393-9086

Mustafa Kaya 0000-0003-4755-4994

Project Number SYL-2023-10812
Publication Date June 25, 2025
Submission Date March 13, 2025
Acceptance Date May 14, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 10 Issue: 1

Cite

APA Mutlu, D., & Kaya, M. (2025). Çocuk Edebiyatı Eserlerinin Ortaokul Öğrencilerinin Merhamet, Yardımseverlik Duygularına Etkisi ve Öğrencilerin Yapılan Uygulamalara İlişkin Görüşleri. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10(1), 63-79. https://doi.org/10.47479/ihead.1656823
 Download Cover Image

Dear Colleagues,
We are very pleased to announce that the latest issue of IHEAD (Vol. 10- Iss. 1) has been released. We kindly want to express our speacial thanks to the editorial board members, reviewers, and authors for their invaluable contribution to this issue. Also, we are delighted to announce that the next issue (Vol. 10- Iss. 2) of the IHEAD will be available online in December, 2025. As of January, 2024, IHEAD has been accepting submissions in English along with Turkish. Handling your papers within the scope education for the next issue will be a great pleasure for us. Many thanks in advance for your contributions.
Editorial Board

Ihlara Journal of Educational Research (IHEAD) by Education Faculty of Aksaray University is licensed under CC BY-NC-SA 4.0. To view a copy of this license,visit http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/  

by-nc-sa.svg

Ihlara Journal Educational Research (IHEAD) uses iThenticate, one the most trusted plagiarism checkers by the world’s top researchers, publishers, and scholars.

ithenticate-badge-rec-reverse.jpg

Ihlara Journal Educational Research (IHEAD) is an open-access journal.

Open-Access-logo.png