Öz
İnsanlık tarihinden bu yana bir
etkinlik olarak sürdürülen çeviri, toplum ve kültürler arası ilişkilerde ortak
bir iletişim aracıdır. Ancak geçmişi yüzyıllara dayanan bu etkinliğin
“öğretilebilirliği” ve araştırma konusu olması çok daha yenidir. Bu özelliği
nedeniyle çeviri etkinliği son yüzyılın ikinci yarısından sonra bir uzmanlık
alanı olarak kabul edilmiş ve bilimsel açıdan incelenmeye başlanmıştır. Bu
anlamda son yıllarda birçok üniversitenin bünyesinde çeviri eğitimine daha çok
yer verildiği ve bu konuda bilimsel tartışmaların yaygınlaştığı görülmektedir.
Bu tartışmalar çeviri eğitiminin temel amacı olan çevirmen adaylarına çeviri
becerisi ve edinci kazandırmak üzerinde yoğunlaşmaktadır. Çevirmen adaylarının kazanması
gereken “çeviri edinci” çeviri eğitimi açısından üzerinde durulması gereken en
önemli konudur. Çeviri edinci bu anlamda adayların yabancı dil ve ana dil
bilinci, kuramsal bilgi, kültür edinci ve yöntem bilgisi edinmelerini de
içermektedir. Çeviri eğitimi müfredatı tüm bu becerilerin kazanılmasına yönelik
olarak düzenlenmelidir. Birbiriyle ilişkili ve eş güdümlü olarak kazanılması
gereken bu beceriler, çeviri eğitiminde istenilen amaca ulaşma açısından
vazgeçilmez görünmektedir. Çevirmen
adaylarının çeviri edinci kazanmaları her şeyden önce söz konusu olan bu
becerilerin edinilmesine bağlıdır.
Çeviri eğitiminde çevirmen adayı
öğrencilerin edinmesi gereken becerilerin neler olduğuna yönelik yapılan bu
betimsel çalışmanın amacı, ilgili temel becerilere dair genel bilgiler
sunmaktır. Bu becerilerin sunulması çeviri eğitimi, eğitim müfredatı ve eğitim
sonrası çevirmenin sahip olması gereken özelliklerin ana hatlarıyla ele
alınmasını gerekli kılmaktadır. Çalışmada her bir konu, başlıklar halinde
değerlendirilmiş ve incelenen kaynaklarda çalışmanın konusu ile ilgili ortak
kabulün olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Çeviri edinci Ana dil edinci Yabancı dil edinci Kültür edinci Yöntem bilgisi çeviri eğitimi
Kaynakça
- Atayman, V. (1997). Kültür Politikaları Açısından Çeviri Eğitimi ya da Çeviri Eğitiminde Kültürel Birikim Sorunu. Forum: Türkiye’de Çeviri Eğitimi, Nerden Nereye, T. Kurultay ve İ. Birkandan. 13-23, İstanbul: Sel Yayıncılık.Akalın, R. (2016). Akademik Çeviri Eğitimi Açısından Çeviri Edinci Kavramı ve İçerimleri. Diyalog, 2016/2, 56-65.Akalın, R.& Gündoğdu, M. (2010). Akademik Çeviri Eğitiminin Temel İlkeleri Üzerine Düşünceler: Uygulanan Ders İzlenceleri Bağlamında Hedefler ve Beklentiler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, 79-93.Akbulut, Ayşe N. (2004). Söylenceden Gerçekliğe. İstanbul: Multilingual.Amman, M. (2008). Akademik Çeviri Eğitimine Giriş. çev. E. Deniz Ekeman. İstanbul: Multilingual.Baydan, Esra Birkan (2013). Çeviri Eğitiminde Çeviri/Çevirmenlik Edinci: Problem Çözme ve Karar Verme Konusunda Bir Farkındalık Uygulaması. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, Sayı: 7, 103-125.Berk, Ö. (2005). Kuramlar Işığında Çeviribilim Terimcesi. İstanbul: Multilingual.Eruz, S. (2003). Çeviriden Çeviribilime. İstanbul: Multilingual.Eruz, S. (2004). Çeviri Bir Sanat Mıdır? Çevirmen Yetiştirme Sürecinde Akademik Çeviri Eğitimi. Internationales Übersetzungssymposium -Übersetzung- und Übersetzerprobleme. (Uluslararası Çeviri Sempozyumu -Günümüzde Çeviri ve Çevirmen Sorunları), 11-12 Ekim 2004, Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Eruz, S. (2005). Türkiye’de Çevirmen Olmak. Çevirmenlik Mesleği- Çeviri Piyasası- Çeviri Eğitimi. IV. Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu, 17-19 Haziran 2005, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.Eruz, S. (2008). Akademik Çeviri Eğitimi, Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi. İstanbul: Multilingual.Gündoğdu, M. (2005). Çeviride Kuram-Uygulama İlişkisi. IV. Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu, 17-19 Haziran 2005, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.Gündoğdu, M. (2004). Çeviribilimde Yöntem Sorunu. Internationales Übersetzungssymposium -Übersetzung- und Übersetzerprobleme. (Uluslararası Çeviri Sempozyumu -Günümüzde Çeviri ve Çevirmen Sorunları), 11-12 Ekim 2004, Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Gürçağlar, Şehnaz T. (2014). Çevirinin ABC’si. ABC Dizisi. İstanbul: Say Yayınları.Hansen, G. (1999). Die Rolle der Fremdsprachlichen Kompetenz, Handbuch Translation içinde, Mary Snell-Hornby, Hans G. Hönig, Paul Kussmaul, Peter A. Schmitt, 341-343. Tübingen: Stauffenburg Verlag.Hönig H., Kussmaul P. (1982). Strategie der Übersetzung. Ein Lehr- und Arbeitsbuch. Tübingen: NarrKautz, U. (2002). Handbuch Didaktik des Übersetzens und Dolmetschens. München: Iudicium-Verlag.Kurultay, T.(1997). Neler Olmazsa Çeviri Eğitimi Olmaz. Forum: Türkiye’de Çeviri Eğitimi, Nereden Nereye. T. Kurultay ve İ. Birkandan, 23-31. İstanbul: Sel Yayıncılık.Köktürk, Ş. (2015). Uygulamalı Çeviribilim. Ankara: Detay Yayıncılık.Reiss, K. (1993). Texttyp und Übersetzungsmethode: Der operative Text, Heidelberg: Julius Groos Verlag.Şimşek, F. (2013). Kültürbilim Alanında Yaşanan Kültürel Dönüşümlerin Kültür Odaklı Çeviri Kuramlarına Yansıması, TÜRÜK Dil Edebiyat ve Halkbilim Araştırmaları Dergisi, Sayı:2, 258-264.Tosun, M.& Akın, A.& Şimşek, F.(2015). Courses On Specialized Field In Undergraduate Programs Of Translation&Interpretation Departments In Turkey: The Importance Of Courses On Specialized Field In The Specialization Process Of Translator Candidates, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 49, 189-198. Tosun, M. (2012). Öğrenci ve Akademisyen Profili Açısından Çeviri Eğitiminin Somut Sorunlarına Eleştirel Bir Bakış - Avrupa Birliği Bakanlığı Çeviri Platformu – 09 Haziran 2012, İstanbul.Yazıcı, M. (2005). Çeviribilim Temel Kavram Ve Kuramları. İstanbul: Multilingual.Yücel, F. (2007). Etkili Bir Çeviri Eğitimi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, 144-155. Venuti, L. (1995). The Translator Invisibility: A History of Translation. London: Routledge.Witte, H. (1999). Die Rolle der Kulturkompetenz, içinde Handbuch Translation. Mary Snell-Hornby, Hans G. Hönig, Paul Kussmaul, Peter A. Schmitt, Tübingen: Stauffenburg Verlag.
AN OVERVIEW OF THE BASIC SKILLS REQUIRED TO BE ACQUIRED BY TRANSLATOR CANDIDATES IN TRANSLATOR TRAINING
Öz
Translation, which has been carried out as an activity
through the human history, is a common communication medium in the relations
between the societies and cultures. Yet, “teachability” of this activity,
history of which dates back to centuries ago, and its emergence as a research
subject is far more recent. By reason of this character,
translation activity has been regarded as an area of expertise since the second
half of the last century, and started to be researched with scientific
interest. In this sense, it has been
observed in recent years that translator training has been included
ever-increasingly within many universities and scientific researches in this field have
become prevalent. These discussions
concentrate upon improving translator candidates in terms of translation skill
and competence which are the basic objectives of translator training.
“Translation competence” which translator
candidates should acquire is the most significant subject that must be
emphasized in terms of translator training. In this sense, translation
competence also includes the acquisition of foreign language and native
language awareness, theoretical knowledge, cultural competence and methodology
for the candidates. Translator training should be organized in a way to acquire
all of these skills. These skills, which
should be acquired in an interrelated and coordinated way, seem to be
indispensable in terms of achieving the ultimate goal in translator training.
Acquisition of translation competence for the translator candidates depends
before anything else on developing these skills in question. The aim of this
descriptive study concerning the skills required to be acquired by translator
candidates in translator training is to give a general review about these basic
skills. This overview involves a general description of translator training,
curriculum design and the qualifications which translators should have after
the training. In this study, each topic was dealt with under different
headings. The study highlights the consensus on the subject matter observed in
the literature reviewed.
Anahtar Kelimeler
Translation competence translator training native language competence foreign language competence cultural competence methodology
Kaynakça
- Atayman, V. (1997). Kültür Politikaları Açısından Çeviri Eğitimi ya da Çeviri Eğitiminde Kültürel Birikim Sorunu. Forum: Türkiye’de Çeviri Eğitimi, Nerden Nereye, T. Kurultay ve İ. Birkandan. 13-23, İstanbul: Sel Yayıncılık.Akalın, R. (2016). Akademik Çeviri Eğitimi Açısından Çeviri Edinci Kavramı ve İçerimleri. Diyalog, 2016/2, 56-65.Akalın, R.& Gündoğdu, M. (2010). Akademik Çeviri Eğitiminin Temel İlkeleri Üzerine Düşünceler: Uygulanan Ders İzlenceleri Bağlamında Hedefler ve Beklentiler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, 79-93.Akbulut, Ayşe N. (2004). Söylenceden Gerçekliğe. İstanbul: Multilingual.Amman, M. (2008). Akademik Çeviri Eğitimine Giriş. çev. E. Deniz Ekeman. İstanbul: Multilingual.Baydan, Esra Birkan (2013). Çeviri Eğitiminde Çeviri/Çevirmenlik Edinci: Problem Çözme ve Karar Verme Konusunda Bir Farkındalık Uygulaması. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, Sayı: 7, 103-125.Berk, Ö. (2005). Kuramlar Işığında Çeviribilim Terimcesi. İstanbul: Multilingual.Eruz, S. (2003). Çeviriden Çeviribilime. İstanbul: Multilingual.Eruz, S. (2004). Çeviri Bir Sanat Mıdır? Çevirmen Yetiştirme Sürecinde Akademik Çeviri Eğitimi. Internationales Übersetzungssymposium -Übersetzung- und Übersetzerprobleme. (Uluslararası Çeviri Sempozyumu -Günümüzde Çeviri ve Çevirmen Sorunları), 11-12 Ekim 2004, Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Eruz, S. (2005). Türkiye’de Çevirmen Olmak. Çevirmenlik Mesleği- Çeviri Piyasası- Çeviri Eğitimi. IV. Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu, 17-19 Haziran 2005, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.Eruz, S. (2008). Akademik Çeviri Eğitimi, Çeviri Amaçlı Metin Çözümlemesi. İstanbul: Multilingual.Gündoğdu, M. (2005). Çeviride Kuram-Uygulama İlişkisi. IV. Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu, 17-19 Haziran 2005, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.Gündoğdu, M. (2004). Çeviribilimde Yöntem Sorunu. Internationales Übersetzungssymposium -Übersetzung- und Übersetzerprobleme. (Uluslararası Çeviri Sempozyumu -Günümüzde Çeviri ve Çevirmen Sorunları), 11-12 Ekim 2004, Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Gürçağlar, Şehnaz T. (2014). Çevirinin ABC’si. ABC Dizisi. İstanbul: Say Yayınları.Hansen, G. (1999). Die Rolle der Fremdsprachlichen Kompetenz, Handbuch Translation içinde, Mary Snell-Hornby, Hans G. Hönig, Paul Kussmaul, Peter A. Schmitt, 341-343. Tübingen: Stauffenburg Verlag.Hönig H., Kussmaul P. (1982). Strategie der Übersetzung. Ein Lehr- und Arbeitsbuch. Tübingen: NarrKautz, U. (2002). Handbuch Didaktik des Übersetzens und Dolmetschens. München: Iudicium-Verlag.Kurultay, T.(1997). Neler Olmazsa Çeviri Eğitimi Olmaz. Forum: Türkiye’de Çeviri Eğitimi, Nereden Nereye. T. Kurultay ve İ. Birkandan, 23-31. İstanbul: Sel Yayıncılık.Köktürk, Ş. (2015). Uygulamalı Çeviribilim. Ankara: Detay Yayıncılık.Reiss, K. (1993). Texttyp und Übersetzungsmethode: Der operative Text, Heidelberg: Julius Groos Verlag.Şimşek, F. (2013). Kültürbilim Alanında Yaşanan Kültürel Dönüşümlerin Kültür Odaklı Çeviri Kuramlarına Yansıması, TÜRÜK Dil Edebiyat ve Halkbilim Araştırmaları Dergisi, Sayı:2, 258-264.Tosun, M.& Akın, A.& Şimşek, F.(2015). Courses On Specialized Field In Undergraduate Programs Of Translation&Interpretation Departments In Turkey: The Importance Of Courses On Specialized Field In The Specialization Process Of Translator Candidates, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 49, 189-198. Tosun, M. (2012). Öğrenci ve Akademisyen Profili Açısından Çeviri Eğitiminin Somut Sorunlarına Eleştirel Bir Bakış - Avrupa Birliği Bakanlığı Çeviri Platformu – 09 Haziran 2012, İstanbul.Yazıcı, M. (2005). Çeviribilim Temel Kavram Ve Kuramları. İstanbul: Multilingual.Yücel, F. (2007). Etkili Bir Çeviri Eğitimi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, 144-155. Venuti, L. (1995). The Translator Invisibility: A History of Translation. London: Routledge.Witte, H. (1999). Die Rolle der Kulturkompetenz, içinde Handbuch Translation. Mary Snell-Hornby, Hans G. Hönig, Paul Kussmaul, Peter A. Schmitt, Tübingen: Stauffenburg Verlag.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Eğitim Üzerine Çalışmalar |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Haziran 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Şubat 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Cilt: 3 Sayı: 1 |
IHEAD'ın son sayısının (Cilt 9-Sayı 1) yayımlandığını bildirmekten mutluluk duymaktayız. Sayının yayımlanmasında emeği geçen editör kurulu üyelerine, hakemlere ve yazarlara değerli katkılarından dolayı özel teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca, IHEAD'ın gelecek sayısını (Cilt 9-Sayı 2) Aralık 2024 itibariyle yayımlamayı planlamaktayız. Ocak 2024 itibariyle dergimize Türkçe makalelerin yanı sıra İngilizce makaleler de kabul etmekteyiz. Eğitimle ile ilgili makalelerinizi değerlendirmekten büyük bir memnuniyet duyacağımızı bildirir katkılarınız için şimdiden teşekkür ederiz.
Editör Kurulu
